Pinksterdagen die ik nooit vergeet

Pinksteren 1950 

We gaan zó aan tafel voor de warme maaltijd. Johan zal ook wel zo thuis zijn. Het is gezellig vandaag, we zijn allemaal thuis en dan is het een drukke boel.
Op de feestdagen evenals op de zondagen hebben de maaltijden iets bijzonders.
Het is vandaag Pinksterzondag. Op zondag heeft moeder het niet zo  druk, ze heeft dan veel minder haast. Johan is nu ook thuisgekomen. Iedere zondagochtend gaat hij bij oma op de koffie. Oma is de moeder van onze vader. Verder hebben we geen opa’s en oma’s. Oma heeft nog veel meer kleinkinderen, er komen er ’s zondags altijd wel een paar aan.

Nu Johan er ook is kunnen we aan tafel. Al snel staan de dampende schalen op tafel. Als moeder gebeden heeft is het zover: we kunnen gaan eten. De broers zitten in een lange rij tegenover mij aan tafel. Ze zijn er vandaag allemaal, en dat zijn er dan zes in getal. Greetje, mijn oudere zus en ik zijn nog de enige meisjes thuis. Ik kijk met grote ogen naar de volle borden van mijn broers. Terwijl ze hun borden vullen praten ze druk met elkaar en vertellen ze hun verhalen. Die worden met veel gebaren aangedikt en onderstreept. Vooral Johan is van de partij. Hij is twee jaar geleden weer thuis gekomen uit Nederlands- Indië. In de week woont hij als vliegenier in Enschede, maar in de weekeinden komt hij naar huis. Zodra zijn werkweek erop zit stapt hij op de trein. Hij kan zijn vreugde niet op dat hij weer in de schoot van de familie is. En hij hoopt één ding vurig, dat hij na zeven jaar oorlogsgeweld, nooit meer wordt opgeroepen om te dienen in een oorlog. Het hele weekeinde gaat hij nergens heen, blijft hij gezellig bij ons. En hij geniet van alles. Alleen op zondagochtend, als wij naar de kerk gaan, gaat hij koffiedrinken bij oma. Hij gaat niet mee naar de kerk.

Allemaal blij
Wij zijn allemaal blij als Johan vrijdags weer thuis komt. Alle liefde die hij heeft geeft hij aan moeder, en aan ons. Hij is voor moeder een zorgzame, oudste zoon. En voor ons een lieve broer die er voor iedereen is. Ieder weekeind is een feest.

Moeder heeft gisteren het middageten al klaar gemaakt. Het vlees staat gebraden. De aardappelen zijn geschild en de groenten gesneden. Vandaag, op zondag, wordt er zo min mogelijk gewerkt omdat de zondag de dag des Heere is. Er staat in de tien geboden dat de zondag een rustdag is, waarop we niet mogen werken. De zondag is bestemd om God te dienen. Alleen het hoog nodige mag worden gedaan op die dag. Moeder is daar heel streng in.

Het eten smaakt ons heerlijk, zoals altijd. En na het toetje komt het speciale van de zondagse maaltijden. De broers hoeven nooit iets te doen in de huishouding, want daar zijn de meisjes voor. Maar zondags moeten zij er, ja heus, aan geloven. Dan is het de taak van de mannen om de afwas weg te werken. Nu is dat niet zoveel als het lijkt, want alleen het bestek en de koffiekopjes vormen ’s zondags de afwas. De schalen, borden en pannen worden weggezet tot morgen. Die kunnen wachten.  Maar toch….

Welke broer heeft vandaag corvee? Dat gaat uitgezocht worden. Door moeder.
Ik vind het altijd reuze spannend, al staat de uitkomst in veel gevallen vast.
“Even wachten jongens” zegt moeder. Ze doet haar ogen  dicht en zegt: “ja, ik heb een getal onder de tien in mijn hoofd. Jullie mogen het zeggen. Dat willen ze wel. Hoewel, het is ook een hachelijke onderneming. Want wie het hetzelfde getal raadt dat moeder in haar hoofd heeft, is de ongelukkige voor vandaag. Die staat straks achter het aanrecht vaat te wassen. Om de beurt roepen ze een getal onder de tien. Zes getallen. Dan is het stil. Want wie o wie heeft het getal van moeder geroepen. Het goede getal genoemd, dat tegelijk zo slecht uitpakt. Eigenlijk staat het al bijna vast. Moeder heeft heel vaak het getal acht in haar hoofd. En Johan heeft een grote voorkeur voor dat getal. Dat heeft hij dan ook vandaag weer braaf geroepen.
Moeder wacht even. Kijkt de kring rond en zegt: “Ik had acht in mijn hoofd!” Er klinkt een luid gejoel op. En Johan? Zijn gezicht is één grijns. “Dacht ik het niet?” roept hij. “Ja hoor, ik ben vandaag weer de gelukkige”. Moeder ziet het allemaal aan en geniet mee! Erg is het niet voor Johan dat hij het heeft geraden want hij krijgt genoeg hulp. Wij, de meisjes hebben vandaag vrijaf, en dat is een welkome afwisseling.
We kijken geanimeerd toe hoe de broers het klaren. En het moet gezegd: ze kunnen het best. De afwas is snel gepiept.

Pinkstermaandag

Vandaag, op Pinkstermaandag zijn we eerst allemaal ter kerke gegaan. Het is inmiddels middag geworden. Moeder komt van buiten naar binnen lopen en zegt: “we kunnen wel buiten gaan zitten vanmiddag, het is heerlijk weer. Help even een handje mee jongens zodat we straks allemaal een stoel hebben”. Er worden stoelen en tafeltjes naar buiten gesleept. Alles wordt in een wijde kring gezet. Als we nog bezig zijn komen de getrouwde zussen er ook al aan. Zij zijn er vanmiddag ook bij. Iedereen is blij elkaar weer te zien. De kleintjes die zijn meegekomen kruipen achter moeders rokken. Zoveel mensen ineens is wel wat veel. Maar het is snel opgelost als ze zien dat het veilig is.

De middag vliegt om. Er wordt veel gekletst en er worden oude verhalen opgehaald. Daar weten vooral de oudsten wel raad mee. De één weet het nog beter dan de ander. Ze vallen elkaar in de rede: “nee joh, het was heel anders” en dan komt er een ander verhaal. Wie heeft gelijk? Het was voor mijn tijd. Ik moet er naar raden en laat de verhalen  dan ook maar voor wat ze zijn. De tijd vliegt om. Het weer blijft zonnig en warm. De kleintjes vermaken zich of slapen.
Als het even stil is zegt Clazien opeens tegen Johan: “Johan ik heb van de week gedroomd dat je vliegtuig is neergestort!” Corrie schrikt heel erg en zegt: “Heb jij dat gedroomd? Dat heb ik ook gedroomd!” Heel even maar schrikt Johan, dan lacht hij en zegt: “nou het was gelukkig maar een droom.”  Iedereen gaat weer gewoon verder met praten.

Aan het einde van de middag gaan Corrie en Clazien weer naar huis. Het was een heerlijke Pinkstermaandag voor ons allemaal.
De volgende dag gaat Johan naar Enschede. Hij is blij, het is maar een kort weekje en dan is het al weer weekeind. Moeder en ik zwaaien hem vanaf de zijkant van het huis uit. Johan zwaait terug.

Wanhoop en verbijstering
Omdat we Pinkstervakantie hebben ben ik vrij van school. De week gaat snel. Voor we er erg in hebben is het al weer vrijdagmiddag. En op die vrijdagmiddag deelt de radionieuwsdienst van één uur mee, dat bij vliegbasis Twente die ochtend een vliegtuigongeval heeft plaats gevonden. De twee piloten zijn omgekomen. Zus Corrie hoort het nieuwsbericht en zegt: “dat is Johan.”
Later in de middag komt een dominee, en kort daarop de legerleiding moeder en ons het vreselijke nieuws brengen. Johan is vanochtend omgekomen bij een vliegtuigongeluk. Opeens is ons huis gevuld met verbijstering, wanhoop en ongeloof! Moeder wordt overspoeld door verdriet. En wij? Wij zijn totaal ontredderd! Ik kan en wil het niet geloven!

Johan wordt op dinsdag 6 juni 1950 begraven. Hij is 26 jaar oud geworden. Ik ben 11 jaar. Het is een verzengend hete dag. Hij wordt onder buitengewoon veel belangstelling, en met hoge militaire eer evenredig aan zijn rang, begraven. Eerst wilde moeder er niets van weten. Maar ’s zaterdags komen zijn leerlingen moeder smeken om hem met militaire eer te mogen begraven. Het is het laatste wat zij voor hem kunnen doen. Moeder heeft er toen mee ingestemd. Johans leerlingen zijn haar dankbaar dat zij Johan mogen vergezellen op zijn laatste reis.

Begrafenis JoBegrafenis Jo IIDe dood van Johan is voor het hele gezin een traumatische ervaring. Het heeft bij ieder van ons diepe sporen nagelaten. De ouderen verliezen een wijze, betrokken oudste broer. Hun kameraad. Voor mij, en ik denk ook voor de andere jongeren, is hij de oudste broer die daarnaast ook de vaderrol vervult.  Met zijn dood verliezen wij die beiden.

En moeder? Zij vindt troost en kracht in haar geloof waardoor zij verder kan. Maar met het sterven van Johan is er een stukje in haar mee gestorven.

Zie ook blogs: Johan-is-weer-thuis      de-schoen-van-Johan

Dit bericht heeft 16 reacties

  1. Sjanie

    Alsof ik een hoofdstuk uit een oud boekje lees….erg mooi beschreven maar helaas geen happy end!
    Dat zal zeker een stempel gedrukt hebben op jullie leven en vooral van moeder! Zelf heb ik ook 6 kinderen tussen de 23 en 5 jaar en daar moet je niet aan denken!
    Fijn om met u mee te mogen lezen!Dit is het derde stukje wat ik mee lees.
    Vriendelijke groeten! Sjanie

    1. Mee op de wind

      Allereerst dank voor je reactie Sjanie! Ja het is voor mijn moeder verschrikkelijk geweest. Je moet er inderdaad niet aan denken dat dit in je leven gebeurt.In ons gezin hebben meerdere verliezen plaats gevonden. Het was de tweede zoon die mijn moeder verloor.(zie onafwendbaar) Het is 65 jaar geleden en nu ik het beschrijf voelt het alsof het gisteren gebeurde. Het heeft ook een stempel op het leven van de kinderen gezet zoals je al aangeeft.
      Het is heel fijn om te horen dat mijn verhalen gewaardeerd worden. Tenslotte heeft ieder mens bevestiging nodig.Daarom met dank en groet! Maaike

  2. wilma

    wat een stukje. Ja en zo blijven die dagen pijnlijk.
    Dan blijven zulke dagen met afwassen voor de jongens extra herinneringen.
    Wat zullen je zussen ook akelige dagen hebben beleefd na hun droom.
    Groet, WIlma

    1. Mee op de wind

      Dag Wilma, al is het lang geleden vergeten doe je verliezen nooit. Dat geldt voor iedereen die dierbaren verliest. En dat maakt iedereen in zijn/haar leven mee. Als kind beleef je de ding heel heftig! Het verdriet van jezelf en ook het verdriet van je moeder voel je mee.En mijn zussen zullen nog veel hebben gedacht aan hun droom, dat denk ik ook!
      Dank weer voor je reactie Wilma. Altijd opnieuw een verrassing iets van je te horen.Groetjes van Maaike

  3. ik vind het mooi geschreven, je leest met hoeveel liefde je broer omringt werd. Jammer dat je broer maar zo kort heeft mogen leven, en verschrikkelijk dat dit gebeurd is. Maar ik lees heel veel liefde en passie en dat maakt het verhaal toch heel mooi, ondanks het verschrikkelijk einde… Fijn om te lezen dat je broer zo geliefd was…

    1. Mee op de wind

      Ik ben blij met je reactie Heidie! Het afscheid nemen van geliefden valt altijd voor iedereen zwaar. Maar het is ook een grote troost als je terug kunt kijken op de vele mooie dingen die er waren. Ik vind fijn dat je vertelt hoe het verhaal bij je is overgekomen want zo wilde ik het precies vertellen. Johan reist mee in ons gezin als een dierbare herinnering en de liefde die hij aan ons gaf en wij aan hem hebben gegeven is nog altijd van onschatbare waarde. Een groet van Maaike

  4. iris

    Ik zag helemaal in je verhaal, het was even alsof ik zelf aan die tafel zat. De keerzijde in dit verhaal zag ik niet aankomen. Wat een enorm verdriet. Jullie gezin heeft veel verdriet gekend. Eerder las ik je blogs over je andere broertje welke ziek en bedlegerig was. Uw moeder moest wel een sterke vrouw geweest zijn . De spil van het gezin. Dankjewel voor wederom een prachtige ontroerend verhaal

    1. Mee op de wind

      Dankjewel Iris voor je fijne woorden! Zo onverwacht de keerzijde in het verhaal is, zo onverwacht was ook de werkelijkheid toen.
      Het was heel moeilijk te begrijpen en te geloven dat je een broer uitzwaait en nooit meer terug ziet! Mijn moeder was inderdaad een sterke vrouw. Zij moest vader en moeder tegelijk zijn voor het gezin. En hoe ouder ik word des te meer ik ga zien hoe zorgzaam zij was.Ik ben blij dat ik het verhaal nu met de lezers van mijn blog heb gedeeld. En de reacties ontroeren mij!
      Met groet van Maaike

  5. Tiny

    Maaike, wat kun je toch mooi schrijven. Het is net of ik ook aan die tafel zat.
    En dan plotseling je broer moeten verliezen. Dat vergeet je nooit meer.
    Mijn broer Johan is vorig jaar onverwacht overleden. Gelukkig hebben vader en moeder dit niet meer mee hoeven te maken. Maar wat een verdriet kan dit geven. Hij hoorde er toch bij.

    Groet,
    Tiny.

    1. Mee op de wind

      Dag Tiny, wat is het ingrijpend als iemand die je lief is je plotseling ontvalt. Het blijft je inderdaad altijd bij. Je broet was dan waarschijnlijk niet meer heel jong. Maar het verlies is er niet minder door.Ik weet niet hoe het gebeurt maar als ik ga schrijven zit ik zelf ook plotseling aan tafel en zie ik alles voor mijn ogen gebeuren. Het hele verhaal ontrolt zich voor mij. Ik zie het als een geschenk en aanvaard het in dankbaarheid. En jij ook dank Tiny voor het delen van jouw verhaal. Met groet van Maaike

        1. Mee op de wind

          Dat is voor de begrippen van nu niet zo oud! Sterkte met het verlies Tiny!

  6. Nellie Bal

    Maaike,wat een mooi en gezellig pinkster verhaal leek , werd een tragies einde.voor mij was het geen nieuw verhaal, dat kun je wel begrijpen ,maar je hebt het erg gevoelvol verwoord .inderdaad maaike ,hoe ouder we worden hoe meer we onze ouders gaan warderen,en zien wat zij meegemaakt hebben. Groet van nellie

    1. Mee op de wind

      Dag Nellie, ja zo ging het Nellie. Wat hadden we het goed die dag. We waren zo gezellig bij elkaar en genoten van elkaar. Het was een prachtige dag. Wat werd alles op die vrijdag erop wreed verstoord. Je kent het hele verhaal Nellie van heel dicht bij.Ik wilde het vertellen want het hoort bij mijn jeugdherinneringen en houdt de herinnering aan Johan levend, dat ook. Ik heb er lang mee gewacht want ik vond het moeilijk er aan te beginnen. Het voelt goed dat ik het verhaal heb geschreven. En ook de reacties doen mij heel goed! Ook jij bedankt Nellie voor deze reactie. Groetjes van Maaike

  7. Joke rutjes

    Lieve Maaike, wat een onverwacht droevig einde aan zo,n gezellig verhaal. Hoe herkenbaar in de jaren vijftig. De familie bij elkaar na de kerkdienst. Ik was katholiek dus minder streng ten aanzien van zondagse werkzaamheden. Het is toch speciaal dat twee vrouwen zijn vliegtuigongeluk zien aankomen. Zo snel na zeven jaar oorlogsgeweld. Her leven is niet altijd fair. Lieve groet.

    1. Mee op de wind

      Dag lieve Joke, ik heb het altijd wonderlijk gevonden van die dromen en denk daar best nog veel aan. En ook dat Johan zoveel overleefde in die zeven oorlogsjaren en toch nog verongelukte. Het was toen inderdaad een heel gezellig Pinksterfeest. Niemand die er erg in had dat dit de laatste keer was dat Johan er bij was. Het is na het verdrietige ook een mooie herinnering geworden!
      Lieve groet van Maaike

Laat een reactie achter