Een wandelingetje door de tijd.

Handwerken is weer helemaal in, hoewel het nooit helemaal is weggeweest.
Er zijn altijd liefhebsters gebleven die ieder uurtje benutten om iets moois te creëren.
Er zijn inmiddels allerlei handwerksites ontstaan met welluidende, speelse namen zoals: Averecht, Weldaad, Stitch ’n Bitch. En in hippe buurten worden winkeltjes geopend waar je breiwol en borduurgaren kunt kopen. Oude tijden herleven.

Toen ik een poosje geleden een jong meisje zag breien moest ik even goed kijken en het was heel leuk om te zien hoe zij genoot van haar breikunst.

Ik herinner mij ineens weer dat ik een jaar of elf was en op een handwerkclubje zat.
Vroeg in de avond kwamen we bij elkaar om een paar uurtjes te breien. Alleen al dat het ’s avonds was vond ik leuk. In de winter door het donker ernaartoe fietsen was iets nieuws voor mij.
Jammer genoeg heeft het clubje maar kort bestaan, hoewel het een leuke geste van de oprichtster was.

Daarnaast was er was ook nog de school waar de meisjes handwerkles kregen. Terwijl de jongens aan het knutselen waren moesten de meisjes pannenlappen of poppenjurkjes haken of breien. Het werden vaak broddelwerkjes die door je klamme handen iedere week groezeliger werden. En als je een steek liet vallen kon de juffrouw heel ongeduldig worden. Nee, handwerkles was voor de meeste meisjes geen pretje.
Ik was jaloers op de jongens waar dit allemaal aan voorbij ging, zij mochten tenminste leuke dingen doen.

Dat breiende meisje dat ik zag, voelde vertrouwd en bekend. Bovendien ook leuk om weer eens iets heel anders dan een voorovergebogen hoofd voor je te zien dat op een smartphone tuurt.
Ik vermoed dat er vast meer ouderen zijn die, als ze terugdenken aan de lange winteravonden uit onze jeugd, ook de breipennen weer in hun oren horen tikken.
Het gaf mij als kind een vertrouwd, gezellig gevoel, die tikkende breipennen.
Als het patroon niet te moeilijk was werd er  gewoon gezellig bij gepraat.
Natuurlijk hoor ik dan ook het geluid van een gaskachel die snort.
Of – en nu ga ik nog verder terug – het geluid van de brandende kolenkachel met de rode mica ruitjes. Nostalgie alom!

Ouderen onder elkaar hebben het veel over vroeger.
Vooral over dingen die er niet meer zijn. En dan komt de lege kolenkit die altijd naast de kachel stond langs, en hoe vader of een broer die gingen vullen in het kolenhok.
Over de kolenboer die de wintervoorraad kolen kwam afleveren. Over de zorgen die dat soms meebracht om de kolen in één keer te betalen.
Wat dat betreft herleven oude tijden. Ook toen waren er zorgen over hoe de kachel in de winter moest blijven branden. Er werd soms het hele jaar door voor gespaard.
Ook de bakker, de melkboer, de schillenboer en nog anderen kwamen aan de deur om hun waren te slijten.

Bij mijn moeder kwam zelfs iedere week een man langs die een muntje kreeg.
Hij kwam steevast op de maandagochtend op zijn fiets het erf oprijden voor zijn muntje. Hij stopte het in zijn zak en stapte op zijn fiets naar de volgende klant. We zullen wel in zijn wijk hebben gezeten. 😉

Ik vond het maar vreemd dat hij een fiets kon betalen en toch geld bedelde.
Nu denk ik wel eens, raar eigenlijk dat ik mijn moeder er niet naar vroeg.
Als kind dacht je er over na maar leverde je er geen commentaar op. De meeste dingen waren een gegeven die nu eenmaal zo waren.

Het altijd maar doorgaan van die vrouwenhand gold eigenlijk altijd.
Ook tijdens verjaardagen of visites werd het handwerk uit de tas opgediept zodat de verjaardagen niet in ledigheid werden doorgebracht. De breisels en haakwerken werden bekeken en bewonderd, terwijl er patronen werden besproken en onder veel plezier werden uitgewisseld.
’s Avonds na de koffie, zo rond acht uur, pakten de dames hun handwerken: haken, breien, borduren – het mocht allemaal, als de handen maar doorgingen.
’s Zomers vond vaak buiten op de bank de huisvlijt plaats,  soms kwamen dan de buren ook even langs met hun handwerken.

Als kind vond ik borduren heel leuk, dat deed dan ook heel graag.
Ik kan gerust stellen dat de huishoudschool die ik twee jaar bezocht niet aan mij was besteed.  Alleen het vak stofversieren sprong eruit en maakte veel goed, omdat ik zelf de kleuren mocht kiezen en steken bedenken.
Ik heb nog altijd een zelfgeborduurd tafellaken in mijn linnenkast liggen dat 65 jaar oud is.

Later, toen mijn oudste zussen een gezin stichtten, ging het breien gewoon door.
Ik ken vooral mijn oudste zus niet anders dan breiend. Ze breide altijd maar door, ook toen zij ziek werd. Tot vlak voor haar overlijden bleef ze aan de gang. De mooiste creaties rolden uit haar pennen. Ze was trots en geweldig blij als ze weer iets af had en kon weggeven.

De daaropvolgende zus, ook al zo’n doener, zocht het hogerop. Zij ging met de moderne tijd mee en kocht een breimachine met heel veel mogelijkheden, dan kwam de aankoop er tenminste uit. En dat was ook zo.
De breimachine opende nieuwe vergezichten. Ze ging aan de slag, ontwierp zelf patronen en breide het ene kunstwerk na het andere.
En dat allemaal tussen de bedrijven door, terwijl ze een schaar van kinderen hadden.

Maar dat deden niet alleen mijn zussen, het was heel gewoon in die tijd. Alle lege uurtjes werden opgevuld met handwerken want een vrouwenhand en een paardentand moesten altijd gaan.
Al begreep ik er geen snars van waarom dat speciaal voor die vrouwenhand gold.
Echter, daar is niet alles over gezegd, want in minder draagkrachtige gezinnen gingen de jongens al vroeg werken. En om hoger op de maatschappelijke ladder te klimmen volgden ze avondstudies. Soms brachten ze het daar verbazend ver mee.

Hoe anders is dat nu allemaal. Tegenwoordig zijn er voor jongens en meisjes allerlei mogelijkheden om te leren en keuzes te maken.

Mijn aandeel in handwerken kwam niet erg van de grond, en naast die bijdehante zussen was mijn aandeel marginaal te noemen. Ik stond erbij en keek ernaar met veel bewondering en ontzag. Veel verder kwam ik niet, want ik had het druk om het gezin draaiende te houden, en met het invallen voor zieke leerkrachten op verschillende scholen. En toen de kinderen ouder waren met een vaste baan als leerkracht.

Dit is een wandelingetje door de tijd. En al wandelend valt te ontdekken dat de tijd onderhevig is aan golfbewegingen waardoor de dingen komen en gaan.

Dit bericht heeft 20 reacties

  1. Ineke Murre

    Beste Maaike wat een gezellige en leuke herinneringen opge haald ,krijg gewoon zin om ook weer eens wat op te pakken hierdoor. Bedankt ik lees altijd met plezier je mailtjes. Ben 77jaar ,ik zou zo nog meer willen schrijven. Groeten van ineke.

    1. Mee op de wind

      Dag Ineke, ja was een uitstapje door de tijd en dat is ook leuk om te schrijven. En ik zou het zeker doen als je zin hebt om iets op te pakken.
      Je hebt ook een lang leven achter je liggen en oide dingen weer oppakknen, hoe leuk is dat! En ik ben heel benieuwd of je inderdaad meer gaat schrijven, gewoon doen als je zin hebt.
      Leuk om te horen dat je mijn blog leest. Trouwe klanten die lezen ben ik blij mee!
      Dank voor je reactie en tot de volgende keer.
      Groet, Maaike

  2. Cis

    Leuk om te lezen. Ik zie de beelden wel eens in oude zwart wit films. Het ziet er altijd heel gezellig uit.
    Ik ken het zelf van huis uit niet. Niemand in mijn hele familie breidde of borduurde.
    Op de meisjes hbs had ik eens een jaar handwerken. Niemand van onze klas was geïnteresseerd , en de lerares was wanhopig omdat al haar pogingen strandden om van ons nijvere meisjes te maken. Mijn kennismaking met naald en draad is toen direct gestrand.
    Lieve groet,
    Cis.

    1. Mee op de wind

      Ha Cis, ja handwerken zit vaak in fanmilies. En misschien zou je het hartstikke leuk vinden Cis om het zelfs nu nog op te pakken. Maar ik weet dat je leven al met van alles en nog wat is gevuld en daar is genoeg vertier in te vinden. Ik lees het zelfde verhaal van handwerken op mijn vroegere school. Arme jufs die het zo goed meenden en zagen dat het niets werd.
      Groetjes en dank Cis,
      van Maaike

  3. Elly

    Dag Maaike. Is dat zo? Ik zie nooit meer iemand breien of borduren. Dacht dat ze allemaal met internet-dingen (tablet, laptop) bezig zijn, en met foto’s maken.
    Maar misschien heb je gelijk. Zal er eens wat meer op letten.
    Oude herinneringen aan vroeger ophalen en er over horen vertellen vind ik wel fijn.
    Ik weet wel dat mijn moeder soms zat te naaien op de naaimachine. Ze maakte de meeste kleding zelf, maar dat deden er velen. En mijn vader en ik zaten dan te lezen en
    luisterden soms naar bekende radio-programma’s, zoals hoorspelen, of “de Bonte Dinsdagavondtrein” en dergelijke.
    Maar jouw reisje in de vroegere tijd was weer leuk. Dank je wel.

    1. Mee op de wind

      Ha Elly en zo hebben we op mijn blog al heel wat reisjes naar vroeger gemaakt. En er zijn eindeloos veel onderwerpen, dus wie weet.
      Ja zet je ogen maar eens open Elly, dan komje ze vast ook tegen: jonge mesjes die hanwerken. Het vriendinnetje van mjn kleinzoon brengt ook haar handwerk soms mee als zij op bezeok komt. Dus ik zie het zelfs ook van heel dichtbij. Knap dat je moeder zelf kleding naaide, ook dat werdvroeger veel gedaan en dat heb ik zelf trouwens ook nog gedaan.
      En soms kruip ik nog wel eens achter de naaimachine. En jij v ermaakte je met je vader om samen naar deradio te luisterfen, wat ook uit de oude doos is!
      Leuk dat je weer reageerde
      Groetjes van Maaike

  4. Nelly van Voorthuijsen - Boon

    Hallo Maaike, heel herkenbaar .Ik zat in de oorlog op de lagere school,dus er was niet zoveel wol en katoen om te breien. Ik heb sokken breien dan ook van mijn schoonmoeder geleerd. Nu brei ik nog sokken en kniekousen voor 2 kleindochters die ze nog graag dragen. Ook ik heb nog geborduurde tafellakens, want als je verloofd was, ging je dat doen voor je uitzet.ik lees je columns graag. Een fijn weekend gewenst, Nelly.

    1. Mee op de wind

      Dag Nelly, de oorlog was een barre tijd op alle gebied er was behoefte aan van alles zelfs aan wol en katoen.
      Maar het is helemaal goed gekomen dat blijkt want je breit nu zelfs nog kniekoisen voor je kleindochters, wat leuk dat ze die graag dragen.
      Ik ken meer mensen die nog sokken breien.
      Ja dat was vroeger zo hé als je verkering kreeg en verloofd was gindg je tafellakens borduren. Dus jij hebt ze ook nog in de kast liggen, vind het altijd leuk om ze af en toe nog te gebruiken. Hoe anders is de tijd geworden. Wel leuk dat de jeugd het ahndwerken weer oppakt. En wie weet hoe oude tijden gaan herleven>
      Dank voor je reactie Nelly, en fijn dat je mijn blog regelmatig leest, doet mij goed
      Groetjes, Maaike

  5. Lucie

    Dag Maaike, wat weer een leuk nostalgisch” verhaal! Ik zie het zo weer voor me, vroeger met een verjaardag kwam inderdaad na de koffie+ gebak de breitas ( die had je toen ook nog) tevoorschijn en dan werd er gebreid. Truien, vesten, borstrokken(!) en inderdaad sokken en sjaals en wanten enz want de winters waren nog koud, oja ook nog mutsen. En dan de kolenhaard aan, misschien komt er nog wat van terug . Veel succes met je leuke blogs en een groet van Lucie

    1. Mee op de wind

      Ha Lucie, leuk weer iets van je te horen. En ja vandaag weer eens nostalgie alom. Heerlijk om al die onderwrpen te kunnen afwisselen. Ouderen kijken soms met een vleugje heimwee terug naar vroeger en vinden het fijn er over te lezen. Ja inderdaad vaak kwamen de breisels uit een breitas en de preipennen zaten vaak in een kurk om de details niet ye vergeten.
      Laten we hopen dat deze winter svp niet koud wordt met al die energiezorgen van nu. En verder weten we niet wat er allemaal verandert of terugkomt.
      Fijn dat je reageert lucie,
      Groet van Maaike

  6. Wilma

    Leuk. Heb pas ook weer eens een borduurwerkje gekocht in de kringloop. Ben ook wel met stories bezig wn wil ook wel weer nation.
    Hier hebben ze bij het bejaardenhuis van de kerk ook een wekelijks brei uurtje waar ieder mag komen. Ongetwijfeld wordt er altijd geared daar.

    Groet.
    Wilma

    1. Mee op de wind

      Ha Wilma, je hebt groot gelijk dat je een borduurwerkje hebt gekocht. Even verpozen met een bordurwerkje is gewoon heel fijn. Wat bedoel je precies met de sories van de nation Wilma/
      Op dat breiclubje van de kerk zitten misschien veel bejaarden? En dat is natuurlijk voor ouderen heel gezellig.
      Hier in de buurthuizen wordt ook gehandwerkt en daar zijn ook altijd mensen voor te vinden. Fijn dat dit er allemaaql tegenwoordig is.
      dankje wel Wilam, leuk iets van je te horen.
      Groetjes, van Maaike

      1. Wilma

        Haha , besoekde met stof bezig en weer te gaan naaien.

        1. Mee op de wind

          Aha Wilma, doe je best wie weet wat je allemaal weer gaat doen. Wens je veel succes.
          Daag Maaike

  7. Nelleke

    Hallo Maaike, alles ooit gedaan en misschien zou het wel een goede oefening zijn met mijn artrosehand. Als je een leuk patroon hebt voor een lekkere wollen muts zou ik er misschien weer aan beginnen en kunnen we al breiend praten over vroeger.
    Je bent nu bezig aan je gezellige blog en hebt eigenlijk geen tijd om te breien. Zo veranderen gewoontes.

    1. Mee op de wind

      Dag Nelleke, wie weet vind ik een patroon. Zit op mijn smartphone want mijn modum moet worden aangesloten eer mijn computer het doet. Maar gelukkig kan het zo ook al gaat het anders. Ja, ik begrijp dat je alles hebt gedaan. Zo gaat dat op onze leeftijd en wie weet wat je nu nog gast het doen: een muts breien?Groetjes van Maaike

  8. Ria

    Ik ben minder oud dan jij, maar in mijn puberteit ging mijn breiwerk overal mee naar toe. Ik zat in de klas te breien (was ik rustiger, dus werd oogluikend toegestaan door de meeste leraren) en zelfs bij studentenprotesten bij de vergadering van de Provinciale Staten (werd bijna geweigerd, want een breinaald, dat is een wápen.. zelfs in 1985, gelukkig snapten ze wel dat ik er niet mee ging gooien en zat ik gezellig op het balkon te breien)

    Tegenwoordig lukt het niet meer. Zere handen en schouder. Ook kan ik alleen tegen katoen en dan is een trui breien duurder dan er eentje kopen, raar genoeg.

    Maar.. mijn nichtje is van de jongere generatie die breit. Alleen breiden mijn zus en ik dus truien en zij vooral en alleen sokken, net als mijn oma. Dus binnenkort heb ik heerlijk warme voeten.

    1. Mee op de wind

      Ha Ria, laat je nichtje maar lekker warme sokken voor je breien, heerlijk in de winter toch? Ben voor deze winter ook al aan het denken aan warme kledingstukken, want bibber, de bibber de verwarming moet wat graden lager. Gister in de kringloop een heerlijk dik vest gekocht voor de avonden. Ja gek eigenlijk dat breien duurder is dan kopen.

  9. Tineke

    Wat een leuk stuk heb je geschreven Maaike. Mijn ervaring met breien: Ik vond het ontzettend leuk om te doen. Het duurde alleen zo lang voor het af was. Ik zat veel liever achter de naaimachine, ook al heb ik nooit naailes gehad. Vanaf mijn 14e jaar maakte ik al mijn kleding zelf. Van mijn eerste echte salaris kocht ik de duurste Singer die er op dat moment was. Later maakte ik alle kleding voor mijn beide jongens. Die naaimachine heeft zijn geld wel opgebracht. Toen in de winkels kleding goedkoper was dan een deelbare rits die ik moest kopen werd het zelf maken minder. Borduren heb ik ook veel gedaan. zo nu en dan kwamen de breipennen wel eens tevoorschijn tot ik een tennisarm kreeg en helaas niet verder kon.
    Zussen van mij die naailes kregen op school kregen het niet voor elkaar om een eenvoudig kledingstuk te maken. Terwijl zij alles breien. Het een nog moeilijk dan het andere. Ach ja ieder zijn/haar eigen ding.

    Over dat kinderen niet meer leren breien. Tijdens mijn werk als activiteitenbegeleidster in een zorgcentrum in Amsterdam heb ik meegedaan aan een project van de Buitenschoolse opvang. Kinderen die dat wilden konden leren breien en dan waren de oudere dames uit het zorgcentrum hun “juf” . Vanaf beide kanten was dit een groot succes. Zo leuk was dit om te doen.

    Groet, Tineke.

    1. Mee op de wind

      Ha Tineke,

      Hoop dat dit antwoord goed terechtkomt. Ik heb je teruggeschreven maar niet terugvinden. Ben niet thuis en ik zit te klooien met mijn telefoon. Ja handwerken dames waren er vroeger genoeg he. En bij jullie werd er ook genoeg aan gedaan. Dat breien op die school was een succes schrijf je. Wat leuk. Ik vond breien nooit zo leuk maar borduren daarentegen vond ik erg fijn. Ach gelukkig is er keuze genoeg om te handwerken.
      En ja de tijden veranderden want kleding werd veel goedkoper in de loop van de tijd. Het zijn allemaal golfbewegingen zoals de dingen zich ontwikkelen.
      Dank voor je reactie Tineke en
      Groetjes van Maaike

Laat een reactie achter