Op tweede kerstdag gaan we ’s ochtends weer met zijn allen naar de kerk. Gisteren, eerste kerstdag, waren er twee kerkdiensten. Maar na vanochtend zijn de kerkdiensten afgelopen.
Als we allemaal thuis zijn uit de kerk drinken we koffie. Mijn zus Greetje heeft een vriendin meegebracht.
Op zon- en feestdagen zitten we altijd in de voorkamer. De voor- en achterkamer liggen naast elkaar.
De voorkamer vind ik de mooiste kamer van ons huis. De kamer is groot en heel hoog. Op de grond ligt groen zeil en onder de tafel ligt een groot, rood, bewerkt kleed.
De stoelen om de tafel zijn van mahoniehout.
Vanuit de voorkamer kijken we op de voortuin waar kromme, oude mispelbomen staan. De brug over de sloot brengt ons op de weg.
Als moeder de kamer binnen komt loopt ze snel naar de kachel.
“ We moeten nog even geduld hebben hoor, ” zegt moeder. Ze opent het klepje bovenin de kachel en gooit een volle kit kolen in de kachel.
“ Ziezo, die kan zijn best weer doen, ” zegt ze terwijl ze het klepje sluit.
“ We treffen het vandaag, de wind komt uit de goeie hoek. De kachel staat straks rood gloeiend. ”
Gelukkig maar, want als de schoorsteen niet wil trekken blijft het heel koud in huis. Maar vandaag wordt het dus lekker warm.
Als we even later om de roodachtige mahoniehouten tafel zitten, zie ik door de mica ruitjes van de haard dat de kooltjes al rood gaan gloeien. Het waait nog steeds, de wind giert uit alle hoeken om ons huis.
Mijn zus en broer boven mij en ik in het midden ( 1945)
Op zondag krijgen we altijd een boterbiesje bij het eerste kopje koffie. Maar op feestdagen, zoals vandaag, krijgen we ook bij het tweede kopje een koekje. We drinken extra lang koffie. Er wordt druk gepraat. De broers hebben het over vissen en polsstokspringen.
Het geeft niets als we wat later eten want de hele verdere dag zijn we allemaal thuis. Niemand hoeft de deur meer uit.
Ook op feestdagen eten we de warme maaltijd in de achterkamer, daar staat de grootste tafel. Er ligt een mooi, wit damast tafellaken op de tafel. Daarover een dun, doorschijnend plastic zeiltje. Zo komen er geen vlekken op het laken en ziet het er toch mooi uit.
Moeder vult de diepe borden met soep. Daarna loopt ze naar de keuken en komt terug met de kippenbout. Ze zet de schaal op tafel. Er is meer dan genoeg maar de broers is het niet gauw te veel. Ze weten er raad mee.
Ik eet een klein stukje ervan omdat het moet en stop ermee.
Die kippen liepen eerst gewoon nog in de kippenren. Ze vonden het fijn als ik hen voerde en nu liggen ze gebraden in de pan. Nee, dat past niet bij elkaar.
Na het toetje, als iedereen verzadigd is, haal ik de Bijbel voor moeder. Ieder jaar weer leest ze Lukas II voor. Natuurlijk uit de oude Statenvertaling: En het geschiedde in diezelfde dagen dat er een gebod uitging van keizer Augustus enz. Vorig jaar heb ik het nog opgezegd op de zondagsschool, ieder woord zit nog in mijn hoofd. het-kerstfeest-van-de-zondagsschool/ Nu ben ik te groot voor de zondagsschool.
Moeder leest niet het hele hoofdstuk. Ze leest het verhaal tot de herders de stal verlieten. Vanavond tijdens de broodmaaltijd leest zij de rest van het verhaal.
Omdat het vandaag kerstfeest is zingen we na het eten de lofzang van Zacharias: Lof zij de God van Israël. De Heer die aan Zijn erfvolk dacht. We zingen alle psalmen uit ons hoofd.
We hebben ze op school geleerd, op de zondagsschool, of zo vaak in de kerk gezongen dat we ze kunnen dromen.
Als de afwas klaar is gaan Greetje, haar vriendinnetje, Leo en ik “ Mens erger je niet ” spelen. Dat hadden we vanochtend al afgesproken.
We zoeken een plekje waar we lekker rustig kunnen zitten. Aan de tafel is geen plaats meer. Maar tegen een wand staat de divan, daar zitten we prima.
We spelen het spel uren achter elkaar. We willen allemaal een keer winnen en dat lukt niet altijd.
Moeder is even rusten, dat doet zij iedere middag.
Opeens is het stil in de kamer omdat iedereen een boek leest. Nu zijn wij de lawaaimakers. Als er iemand van ons wordt afgegooid en terug moet naar het begin hebben we pret voor tien. Tenminste, als we het zelf maar niet zijn!
Na het rusten, we zijn precies klaar met ons spel, vraagt moeder: “ Mieke, wil jij iets op het orgel spelen? ”
Ik speel, zonder het te vragen, moeders lievelingslied: Aan des Heilands voeten,luis’trend naar de Heer. Verder speel ik kerstliedjes: In Bethlehems stal, De herdertjes lagen bij nachte en Stille nacht. De lamp boven de tafel is nu ook aan en dat maakt het nog gezelliger. Wie zin heeft om te zingen zingt mee.
De dag gaat veel sneller dan ik wil. Als het avond is mag ik, omdat het kerstfeest is, opblijven tot iedereen naar bed gaat.
Maar vóór we allemaal gaan slapen dankt moeder God voor de vredige Kerstdagen. En vraagt ze God of Christus in ons hart geboren mag worden!
Zo Maaike,
Dag Maaike, jouw “Kerst-bevalling” is achter de rug, en wij mochten het resultaat daarvan zien en bewonderen.
Nou, het is een mooi kindje.
Maar serieus: wederom kreeg je het voor elkaar me even mee te voeren naar jouw wereld van toen. Veilig en vredig.
Het verhaal roept mijn eigen kerst-herinneringen ook op, he? Leuk! (Die herinneringen zijn gelukkig ook mooi).
Nog een veilige, vredige tweede Kerstdag.
Wat mooi om zo als gezin samen te zingen en zelf muziek te spelen.
Dat zal zeker heel bijzonder geweest zijn.
En dan al drie keer naar de kerk geweest in die dagen.
Op tweede kerstdag hadden wij geen kerkdienst, wel was de kerk open en was er gelegenheid om naar de kerk te gaan om de kerststal te bekijken en het kindje te “wiegen”. Er stond een offerblokje in de vorm van een engel en als je dan een muntje in het blok deed knikte het hoofd van de engel als dank. Dat vonden we natuurlijk erg leuk, dus wilden we zoveel mogelijk muntjes zodat het engeltje veel kon knikken. Wat een kinderlogica.
Wat eten betreft was het altijd somberder dan op de eerste kerstdag. De resten werden verwerkt in oa. soep en verder opgemaakt. Moeder had meestal ook een salade gemaakt, waar altijd rode biet in gebruikt werd. Het kreeg dan een mooie roze kleur. Van radijsjes had ze mooie bloemetjes gemaakt.
Ik kan me herinneren dat het voor haar best veel werk was.
En dat we het binnen 5 minuten op hadden. Dat zei ze dan ook elk jaar.
Leuk was het dat juist die gerechten alleen met KERST werden gegeten en dat maakt dan ook de herinnering en traditie.
wat heb ik weer genoten van je mooie verhalen.het is zo echt beschreven of je het zelf weer beleefde.ik wens je GODS zegen toe voor het nieuwe jaar.nellie zandee
Lieve Maaike,
Hartelijk dank voor de prachtige beschrijving van de Kerst in vroegere tijd. Zag het allemaal voor me en ook bij mij kwamen de herinneringen. Al gingen we niet naar de kerk, samen zingen gebeurde ook bij ons. Deze reactie schrijf ik na de kerstdagen en ik hoop dat het allemaal een beetje mee is gevallen. Ook om ons heen zijn mensen weggevallen en dat maakt het met deze dagen extra moeilijk. Fijn dat je toch weer in de pen bent geklommen (achter het toetsenbord bent gaan zitten) om ons mee te laten genieten. Ik wens je een goed uiteinde en een vredig en gezond 2020!
Mooie herinneringen, heel sfeervol. Ik kan me nog herinneren dat we 1ste kerstdag speciaal in de voorkamer aten en met oud en nieuw gingen we de buurt in om “veel heil en zegen” te wensen, dat hoor je nu nooit meer denk ik, die wens. Meestal ishet “een goed uiteinde en een goed begin” of “de beste wensen voor het nieuwe jaar” of ” een gelukkig en gezond nieuwjaar” Maar Maaike,ik wens je alvast veel heil en zegen in het nieuwe jaar !Hartelijke groet van Lucie
Mijn zus en broer boven mij en ik in het midden ( 1945)
Dank je wel voor al deze mooie herinneringen.
Prachtig geschreven.
Liefs, Engelien
Zo Maaike,
Dag Maaike, jouw “Kerst-bevalling” is achter de rug, en wij mochten het resultaat daarvan zien en bewonderen.
Nou, het is een mooi kindje.
Maar serieus: wederom kreeg je het voor elkaar me even mee te voeren naar jouw wereld van toen. Veilig en vredig.
Het verhaal roept mijn eigen kerst-herinneringen ook op, he? Leuk! (Die herinneringen zijn gelukkig ook mooi).
Nog een veilige, vredige tweede Kerstdag.
Dag Maaike,
Wat mooi om zo als gezin samen te zingen en zelf muziek te spelen.
Dat zal zeker heel bijzonder geweest zijn.
En dan al drie keer naar de kerk geweest in die dagen.
Op tweede kerstdag hadden wij geen kerkdienst, wel was de kerk open en was er gelegenheid om naar de kerk te gaan om de kerststal te bekijken en het kindje te “wiegen”. Er stond een offerblokje in de vorm van een engel en als je dan een muntje in het blok deed knikte het hoofd van de engel als dank. Dat vonden we natuurlijk erg leuk, dus wilden we zoveel mogelijk muntjes zodat het engeltje veel kon knikken. Wat een kinderlogica.
Wat eten betreft was het altijd somberder dan op de eerste kerstdag. De resten werden verwerkt in oa. soep en verder opgemaakt. Moeder had meestal ook een salade gemaakt, waar altijd rode biet in gebruikt werd. Het kreeg dan een mooie roze kleur. Van radijsjes had ze mooie bloemetjes gemaakt.
Ik kan me herinneren dat het voor haar best veel werk was.
En dat we het binnen 5 minuten op hadden. Dat zei ze dan ook elk jaar.
Leuk was het dat juist die gerechten alleen met KERST werden gegeten en dat maakt dan ook de herinnering en traditie.
Nog een fijne dag voor jou.
Groet. Tineke.
Prachtig verhaal..
Dank je wel voor het delen.
Liefs Sjanneke
Zo mooi om te lezen, de rust, de sfeer …
Veel goeds wens ik u toe voor de komende tijd.
Gé van Dijk
wat heb ik weer genoten van je mooie verhalen.het is zo echt beschreven of je het zelf weer beleefde.ik wens je GODS zegen toe voor het nieuwe jaar.nellie zandee
Lieve Maaike,
Hartelijk dank voor de prachtige beschrijving van de Kerst in vroegere tijd. Zag het allemaal voor me en ook bij mij kwamen de herinneringen. Al gingen we niet naar de kerk, samen zingen gebeurde ook bij ons. Deze reactie schrijf ik na de kerstdagen en ik hoop dat het allemaal een beetje mee is gevallen. Ook om ons heen zijn mensen weggevallen en dat maakt het met deze dagen extra moeilijk. Fijn dat je toch weer in de pen bent geklommen (achter het toetsenbord bent gaan zitten) om ons mee te laten genieten. Ik wens je een goed uiteinde en een vredig en gezond 2020!
Lieve groet, Gerlien
Mooie herinneringen, heel sfeervol. Ik kan me nog herinneren dat we 1ste kerstdag speciaal in de voorkamer aten en met oud en nieuw gingen we de buurt in om “veel heil en zegen” te wensen, dat hoor je nu nooit meer denk ik, die wens. Meestal ishet “een goed uiteinde en een goed begin” of “de beste wensen voor het nieuwe jaar” of ” een gelukkig en gezond nieuwjaar” Maar Maaike,ik wens je alvast veel heil en zegen in het nieuwe jaar !Hartelijke groet van Lucie
Wat een heerlijk verhaal om bij weg te dromen tijdens de Corona nachtmerrie. ❤️