Blog

Wij met onze koelkasten en diepvriezers staan er veelal niet bij stil hoe vorige generaties het zonder al die apparaten deden.

Ik herinner mij nog goed hoe mijn moeder omging met restjes bewaren voor de volgende dag. Van een koelkast had zij nog nooit gehoord. Maar eten weggooien?
Dat ging te ver en was uit den boze.

Als de melk niet snel genoeg werd opgedronken kookte zij die soms opnieuw om zuur worden te voorkomen. Vooral in de zomer lag dat op de loer. Of het allemaal gezond was is de vraag.

We hadden onder ons huis een grote kelderruimte waar vooral ’s zomers van alles naar toe werd gebracht. En dat brengen was niet eens zo gemakkelijk.
Ik heb menig schaaltje eten naar de kelder gebracht. Met mijn ene hand steunend tegen de muur en in mijn andere het schaaltje liep ik voorzichtig, treetje voor treetje, het trapje af naar onze ondergrondse. Het schaaltje met eten zette ik op de koude vloer – zo bleef het heerlijk koel.
In de winter stond er een voorraad appels en er werden mispels bewaard. Op een plank aan de muur prijkten de voorraad weckflessen.

Het is ook nu nog fijn om een koele ruimte te hebben waar je iets kunt bewaren.
Maar tegenwoordig heeft vrijwel iedere huishouding ook een koelkast.
Toen wij in 1962 trouwden voelden we ons bevoorrecht dat we een grote dubbeldeurs koelkast konden kopen.
Frans had een functie bij een groot Handelskantoor. Daar konden wij een koelkast bestellen met hoge korting, van het merk Zanusi.
En achteraf was het geen overbodige luxe in ons appartementje onder het zolderdak.
Dat de koelkast 68 treden naar boven moest worden gesjouwd, daar werd geen praat over gemaakt. Evenmin over de loeizware wasmachine.

Nu zul je verwachten dat we door die koelkasten weinig voedsel weggooien. Maar niets is minder waar.
Ik las dat we in Nederland met zijn allen gemiddeld per jaar 34 kg voedsel ongebruikt in de vuilnisbak gooien. Met zijn allen verspillen we 590 miljoen kg goed voedsel per jaar. Dat zijn duizenden vuilniswagens vol. Daar wordt je toch stil van?

Eerlijk gezegd ontkom ik er ook wel eens niet aan dat iets te lang staat om nog te eten, maar weggooien voelt dan niet goed.

Onlangs ging ik voor een bezoek naar een zorginstelling. De lunch was net achter de rug en de tafel werd afgeruimd.
Er was veel kaas over. De kaas werd opgepakt en achteloos bij het afval gekwakt.
Met verbazing en schrik keek ik naar wat hier gebeurde. En voor ik het kon tegenhouden zei ik: “zonde”.
“Het heeft te lang op tafel gestaan en is niet lekker meer” was het antwoord.
Misschien mag het wel niet – eten bewaren dat op tafel heeft gestaan – vanwege hygiënische voorschriften? Maar dan kan er toch minder op tafel worden gezet en indien nodig worden aangevuld?
Ik deed er als gast verder het zwijgen toe, maar vergeef het mezelf ruimhartig dat ik mij ermee bemoeide.

Zo verwonder ik mij er ook over – en een heleboel mensen met mij – dat mijn ongeopende doosje medicijnen bij de apotheek bij het afval terechtkomt.
Pas bracht ik een doosje ongeopende medicijnen terug naar de apotheek.
Het verdween linea recta naar de voorraad die wordt weggegooid.
Ik weet het, ook hier zijn allerlei voorschriften, en alles moet correct worden geregeld.
Maar de schatting is dat er per jaar voor 100 miljoen euro aan medicijnen wordt weggegooid. En dan vraag ik mezelf af: kan dat niet anders? Het is toch onbegrijpelijk, en te gek voor woorden dat er geen oplossing voor is om het anders te doen?
Steeds opnieuw hoor en lees ik in het nieuws dat veel mensen niet weten hoe zij rond moeten komen. Dat de zorgkosten de pan uitrijzen en mensen ze niet meer kunnen betalen.

Ondanks kringloopwinkels leven we steeds meer in een afvalmaatschappij, terwijl bij de voedselbanken de rijen groeien.

Mij viel pas een berichtje op tijdens het nieuws, dat de burger weer wat moed geeft.
Een apotheker, die blijkbaar ook de verspilling inzag, had in zijn praktijk een methode gevonden om minder medicijnen te hoeven weggooien. Helaas – en dat vind ik dan weer zo jammer – hoorde je niet wat de oplossing van het vraagstuk was. Maar in ieder geval onderkende de apotheker het probleem en deed hij er iets aan.

En gelukkig wordt er ook in breder verband naar een oplossing gezocht. Want ik ben niet de enige die hierover schrijft en nadenkt, het houdt heel veel mensen bezig.

Mijn schrijven erover lost het niet op, dat begrijp ik, en daarom ben ik blij dat er vooral veel jongeren zijn die de problemen van onze tijd onderkennen en naar oplossingen blijven zoeken.
Het is een troost dat ze geen genoegen nemen met hoe het gaat. En het geeft hoop, want het spreekwoord zegt: wie de jeugd heeft, heeft de toekomst.

Vroeger werd er in de politiek gezegd dat wij mensen rentmeesters zijn van deze aarde. Dat de wereld aan onze zorg is toevertrouwd om die te bebouwen en te bewaren. En we weten inmiddels allemaal dat de voorraden grondstoffen niet onuitputtelijk zijn.

Door de tuinderij die wij hadden stonden wij aan het begin van de lange voedselketen. Ik zag als kind al wat er allemaal bij komt kijken eer het voedsel op tafel staat. Hoe afhankelijk we zijn van het weer om te kunnen oogsten. Hoe er in de brandende zon werd gezwoegd om het land te bewerken zodat er geoogst kon worden.

Trouwens, ik heb het als kind niet alleen waargenomen, ik draaide ook mee in het landelijk gebeuren.
Ik zat nog op de lagere school, maar in de zomervakantie was het werken geblazen want de bonen waren klaar om te plukken.
’s Ochtends om zeven uur trad ik aan om bonen te plukken. Er stond een emmer voor mij klaar waar de geplukte bonen in moesten.
De emmer zetten ik naast mij op de grond en ieder handje geplukte bonen ging in de emmer. Met de volle emmer liep ik  naar de voor mij bestemde kist.
Ik was heel benieuwd als ik mijn emmer leegde hoe vol de kist was.
Hoeveel emmers waren er nog nodig eer die vol was? Want iedere volle kist werd beloond.
Ik vond het geen onverdeeld genoegen, bonen plukken. Vooral niet als de grond keihard was door de droogte en ik mijn knokige knieën verschoof over de aarde. Een zwachtel eromheen bracht maar weinig soelaas.
Maar geen geklaag want ik was niet het enige kind dat bonen plukte, al waren de meesten wel ouder.
Door het nuttige met het aangename te verbinden kwam er soms een wedstrijdje op gang. Wie had het eerst zijn emmer vol om weg te brengen? En dan werd er pas echt snel geplukt. Bovendien sneed het mes aan twee kanten – want hoe meer volle kisten, hoe beter de beloning.

Naast bonen plukte ik in de zomer ook aardbeien. Dat ging per tips, zoals het aardbeienmandje vroeger werd genoemd.

Aardbeien plukken was een preciezer werkje. Het was zaak dat je de aardbeien voorzichtig plukte, dus niet te hard erin knijpen bij het plukken,  zodat ze gaaf en glanzend in de tips lagen.
Aardbeien plukken vond ik een vrolijker karweitje. Waarom weet ik niet. Misschien vanwege de rood gekleurde, glanzende aardbeien?

https://meeopdewind.nl/het-kan-niet-op-vanochtend/

In de herfst waren de appels rijp en plukklaar.
Ook dat heb ik nog gedaan.

En al zegt het spreekwoord zo mooi: jong geleerd is oud gedaan, ben ik toch blij dat dit mijn deur voorbij gaat.

En zo kwam ik via het keldertrapje van vroeger en het bonen plukken terecht bij de vragen en moeilijke kwesties van onze tijd.

Delen op Facebook

Tweet