Mijn “opoe Bakker” heeft zonder woorden laten zien hoe mooi het is om tevreden oud te worden.
Haar leven was niet gemakkelijk. Mijn opa stierf in 1910, hij werd slechts drieënveertig jaar oud en liet mijn opoe achter als jonge vrouw met negen kinderen.
Toen ik in 1939 ter wereld kwam, waren die moeilijke tijden allang achter de rug. Mijn ooms en tantes waren inmiddels volwassen mensen met gezinnen. Op één oom na, want dat was een verstokte vrijgezel.
Mijn opoe ontving iedere zondagochtend haar talrijk nakroost. Ons gezin ging op zondag naar de kerk en wij waren daar dus niet bij.
Als ik aan mijn opoe denk, zie ik een kleine tengere vrouw met donkerbruine, schrandere pretogen, grijs krulhaar, en hoor ik haar vrolijke lach.
Luizenbaantje
Toen ik veertien jaar was ging ik haar vier ochtenden in de week helpen in de huishouding. Je mag best stellen dat het een luizenbaantje was, want opoe woonde met zoonlief in een piepklein optrekje bij een oom en tante die drie kinderen hadden. Of misschien was het wel andersom en woonden mijn tante en oom met het gezin bij mijn oma in. Dat vraag ik mij nu achteraf af en helaas kan niemand meer mij daarop een antwoord geven. Hoewel. misschien lukt dat toch nog wel. Ik heb een nicht van tweeënnegentig jaar en misschien weet die het.
In ieder geval weet ik dit: mijn opoe en oom hadden belachelijk weinig leefruimte. Ze hadden een klein woonkamertje met gecombineerd gebruik van keuken. En zij sliepen op de overloop. Dat ze krap woonden, daar had mijn opoe totaal geen last van. Ik denk doordat dit voor veel mensen gold.
Als ik hier in Amsterdam die kleine huisje zie in de Jordaan dan realiseer ik mij hoe klein behuisd de mensen vroeger vaak waren. Want in die huisjes leefden vaak gezinnen met veel kinderen die allemaal een plekje moesten hebben. We kunnen het ons niet meer voorstellen dat er soms drie kinderen in één bed sliepen.
Als ik op maandagochtend bij opoe binnenstapte was zij goedgemutst, want er waren ’s zondags weer een heleboel kleinkinderen geweest. De teller van de kleinkinderen was gestopt bij veertig. En al die kleinkinderen ontving zij in dat piepkleine kamertje. Dat wij op zondag niet kwamen was inmiddels een gegeven.
Verder wist zij precies te vertellen dat Peter van Janus en Marie van Alida en Joop van Adrie niet waren geweest. Maar die zouden dan zeker de volgende zondag weer van de partij zijn, wist zij.
Niet alleen op maandag was mijn opoe goedgemutst en spraakzaam. Nee, het was gewoon altijd een vrolijke vrouw.
Als ik om negen uur begon aan mijn werk duurde het maar even en we zaten samen aan ons bakkie koffie. Altijd weer geserveerd met een mierzoet froufroutje, dat ik op vrijdagochtend meebracht bij de boodschappen. En o, wat smaakte dat froufroutje mij heerlijk!
Er waren in die tijd nog geen, of weinig woonvoorzieningen voor oude mensen. In steden waren er wel wat oudevrouwen- en oudemannenhuizen. En kerkelijke instanties zorgden soms voor woningen in hofjes, maar alles bij elkaar genomen bleef het minimaal. Veel bejaarden woonden daardoor in bij hun kinderen, terwijl die kinderen met hun gezinnen meestal klein behuisd waren.
En dat dit problemen kon geven kun je op je vingers uittellen, je kon erop wachten. Als opa en oma verstandig waren en zich niet ongevraagd bemoeiden met de opvoeding, kon hebt goed gaan.
Als er wederzijds respect was kon het zelfs verrijkend zijn als oma of opa met hun levenswijsheid raad konden geven. Ook konden zij met hand-en-spandiensten bijspringen, of op de kleintjes letten. En opa kon de aardappelen schillen.
Soms spreek ik wel eens iemand die een inwonende opa of oma heeft meegemaakt. En, door ervaring wijs geworden, moeten zij er niet aan denken dat het hun zal overkomen om geen eigen plekje te hebben onder de zon.
‘Ophouden met dat geklets’
Tijdens die verhalen rezen de haren mij soms te berge. Wat te denken van dit verhaal: “Als mijn ouders nog even voor het slapen gaan de dag doornamen en wat nakletsten over de afgelopen dag, vond mijn oma dat storend.
Haar slaapkamertje lag tegen de ouderslaapkamer aan. Ze vond dat geklets van die jongelui daar in die slaapkamer nergens voor nodig en daar moest subiet maar eens een eind aan komen. Ze bonkte niet zachtzinnig tegen de wand en riep luid dat ze moesten ophouden met praten en moesten gaan slapen”.
Bij mijn oma ging het anders. Er was geen ruzie of gebonk tegen de wand, maar er waren wel wat lichte onderhuidse irritaties.
Als er een eigen dochter op bezoek was geweest en weer vertrokken was werd dochterlief, mijn tante dus, door opoe uitbundig geprezen. Je hoefden geen uitleg om te begrijpen dat dochterlief van heel ander hout gesneden was dan schoondochter. Zelfs de gekookte aardappeltjes voor de volgende dag lagen al voorgesneden in de koekenpan. Dat was zorg hebben. Mijn tante reageerde wijs en hield zich op de vlakte.
Toen mijn opoe nog ouder werd ging ze met mijn, inmiddels oude oom, inwonen bij een eigen dochter.
Die tante had een schrikbarend hoge bloeddruk, maar het ging gewoon door er was geen andere oplossing voorhanden.
Mijn opoe is op 88-jarige leeftijd overleden na een val waarbij zij haar heup brak. Mijn oom bleef tot aan zijn overlijden bij mijn tante wonen.
Er hing thuis bij mij moeder, tot op de dag dat zij overleed, een foto aan de wand van mijn opoe. Frans kende die foto natuurlijk ook en zei: ” Je gaat iedere dag meer op je opoe lijken.” Helaas heb ik geen foto van haar.
Hoeveel ik heel veel van zijn kinderen houd, ben ik blij dat ik op mijzelf mag/kan wonen. Ik zou mij ongelukkig voelen bij de gedachte dat de kinderen het door mij druk hebben, of dat ik ruimte van hen inneem.
Tegenwoordig zetten mensen soms een zogenaamde ‘kangoeroewoning’ in de tuin. En dat kan, als je een grote tuin hebt, een mooie oplossing zijn. Maar ook dat lijkt mij moeilijk, want ik zou mij over alles zorgen maken, en ongerust zijn als de kinderen laat thuis kwamen.
Ik stond er vroeger niet bij stil maar denk nu: hoe zullen ouderen zich gevoeld hebben in die situaties.
Ik hoorde van iemand die een eigen kamer had bij haar dochter. En ze vertelde mij dat zij zich soms zo eenzaam voelde als zij de gezelligheid van het gezin in de andere kamer hoorde, zij vond dit heel moeilijk.
De tijd rolde voort en langzaam veranderde er dingen. Er werd nagedacht over betere huisvesting voor ouderen. De eerste bejaardenhuizen verschenen. Het duurde niet lang of overal in steden en dorpen verrezen bejaardenhuizen. Dit bleek een mooie en grote verbetering voor iedereen.
Voortaan gingen de kinderen bij hun ouders op bezoek in het bejaardenhuis, waar pa en ma het bijna altijd prima naar hun zin hadden en goed werden verzorgd.
Weliswaar was de ruimte beperkt, maar ouderen hadden nu in ieder geval een eigen plek en woonden veilig en verzorgd.
Geen wonder dat er tegenwoordig stemmen opgaan om de bejaardenhuizen weer in ere te herstellen.
Want wat gebeurde? Na jaren van tevredenheid gingen er opeens stemmen op dat bejaarden meer zelfstandigheid nodig hadden.
Ik vraag mij altijd af of ouderen daarbij zijn geraadpleegd. Of wisten de beleidmakers dit?
In ieder geval, de politiek wist het en zo verdween het ene na het andere bejaardenhuis. En alle mooie voorzieningen ten spijt gingen ze op de schop. Al zullen er ook zeker mensen zijn die er blij mee waren.
Thuiszorg
Er moest vanwege de verandering nieuw beleid worden opgesteld: ouderen die hulp nodig hadden konden vanaf nu een beroep doen op de thuiszorg. Er is al veel geschreven dat de oplossing minder eenvoudig en doeltreffend blijkt dan werd gedacht. Terwijl de eenzaamheid er alleen maar door is toegenomen. Soms wordt er door beleidmakers geopperd om de bejaardenhuizen weer te doen terugkeren. Maar daar blijft het bij, want hoe moet dat gerealiseerd worden?
Een mooi alternatief voor het bejaardenhuis is tegenwoordig de mogelijkheid om beschermd te wonen in wooncomplexen. Maar helaas verrijzen die gebouwen maar mondjesmaat.
En als je heel oud wordt is er soms plaats in een soort bejaardenhuis. Maar dan moet je echt heel oud zijn en min of meer hulpbehoevend.
En dan heb je nog de verzorgingshuizen, als je echt niet meer kunt en ziek bent. Maar ook aan die verzorgingshuizen is een schreeuwend tekort.
Ik ben heel blij en gelukkig met mijn seniorenwoning en ook dat ik er nog gezond genoeg voor ben. Gelukkig kan ik nog veel zelf en dan is het inderdaad fijn om zelfstandig te zijn. Maar als je hulpbehoevend bent of geen kinderen hebt kan het, ondanks thuiszorg, moeilijk zijn. Dat zie ik om mij heen.
En dan nog dit: vanochtend ben ik naar de huisarts geweest want ik ben nu drie keer achter elkaar gevallen. Gelukkig heb ik alleen mijn rechterwijsvinger gebroken, maar ik zie wel bont en blauw met alle pijn die erbij hoort. Voor de zekerheid wandel ik nu als een “oude deftige dame” met een wandelstok.
Weliswaar heb ik een mooie stok met de zonnebloemen van Van Gogh aangeschaft en wandel ik nu met stok door de landouwen van Amsterdam. De uitslag van de arts is voor de hand liggend: koop een rollator. En daar zal het dus uiteindelijk wel op uitdraaien.
Dag Maaike, fijn dat je je nog redt ondanks dat je gevallen bent! Al dan niet met je (mooie)stok en rollator. Dat zal ook nog wel wennen zijn. Over bejaardenhuizen, mijn man werkte sinds 1973 in een bejaardenhuis en toen kwamen de bewoners er soms al met hun 65e wonen. Een echtpaar ook, die had een dienstwoning bij de NS dus moest er met zijn pensioen eruit. Nou dan maar naar het bejaardenhuis. Ze zijn er allebei ongeveer 100 geworden! De man hielp mee in de tuin en de vrouw wat in de keuken. Hij liep ook nog wat jaren met de vierdaagse mee! Omstreeks 2000 werden de tehuizen afgeschaft, te duur denk ik. Het was ook een heel andere tijd. Nou, een heel verhaal was het, weer een hartelijke groet, Maaike, van Lucie
Goedenavond Lucie,ja dat weet ik ook nog. Soms zaten mensen jarenlang in een bejaardenhuis. En dat was goed te doen want als je nog mobiel was kon je overal naar toe.
Inderdaad waren dat andere tijden. Dat hield mij ook bezig en daarom beschrijf ik hoe en wat er dus allemaal veranderd is in de 86 jaren dat ik besta. En dat je een heel verhaal als antwoord schreef dat vind ik precies de meerwaarde en fijn aan mijn blog. De uitwisseling en reactie,s van de lezer als toevoeging aan mijn schrijfsels. Dat heb ik al wel meer geschreven maar waarom nog niet in eens herhalen?
Daarom weer een hartelijke groet Lucie en dank weer voor je toevoeging! Maaike
Wat fijn om weer van u te horen.
Ik heb een enorne bewondering voor uw fenomenale geheugen, en dat op uw leeftijd!
En het dan ook nog zo prettig leesbaar op te kunnen schrijven, petje af hoor.
Ik wens u het allerbeste.
Hartelijke groet,
Rianne
Ha Rianne,ja door de vele valpartijen kwam er niet veel terecht van publiceren. Maar nu ben ik er dus weer.
Wie weet wat jij later allemaal nog terug kunt vertellen. Er wordt zoveel in ons brein opgeslagen,de laatjes zitten op mijn leeftijd tot de nok gevuld met herinneringen. Ik ben dankbaar dat ik dat allemaal nog kan vertellen en heel verdrietig als het anders is. Wel heel fijn Rianne dat je laat weten dat je de verhalen leest en ervan geniet. Hopelijk volgen er nog meer. Hartelijke groetjes van Maaike
hallo MaaikeVan Nelleke kreeg ik jouw verhaal doorgestuurd. en ik heb dit live meegemaakt
Mijn vader kwam uit de jordaan en ik heb dus een opoe. gehad
Onzefamilie was een soort groot familie die een grote club vormde
Zaterdag avond at de hele club bij tante Anne. en daarvoor had opoe een hele emmer aardappelen geschild. Ze begon wat te dementeren. en zo had ze nog een belangrijke taak
Dit is een kleine reactie. Ik hoop dat je meer schrijft. liefs Abby
Ha Abby, wat leuk dat je reageert,! Ik had beloofd dat ik je de gegevens zou sturen. Maar nu is het dus al rond. En je beschrijft precies zoals het leven toen was. Toch heel leuk he om daar als ouderen met elkaar over uit te wisselen. Ik was even gestopt met schrijven door alle perikelen. Maar als het kan hoop ik weer verder te gaan hoor. En jij als nieuwe lezer
Kan dan mee genieten. Je kunt in de rechterkolom jezelf opgeven voor de volgende blog .Meth liefs van Maaike
Beste Maaike,
Wat schrijf je altijd beeldend. Ik geniet er elke keer weer van! Wat woonden ze inderdaad klein hé, en met zoveel meer kinderen dan tegenwoordig.
Ik denk dat het overal hetzelfde was, zowel in binnen- als in buitenland. Wij wonen zelf in het buitengebied in Spanje, in een klein huisje van nog
geen 70 vierkante meter, maar daar woonden
vroeger TWEE gezinnen in met een hele trits
koters. En de geiten in een schuurtje ernaast. Dat schuurtje is nu onze slaapkamer…..
Ha Mirjam.js tegenwoordig zijn de seniorenwoningen soms ongeveer 70 vierkante meter Daar woon je dan samen of alleen in. Lijkt mij wel leuk hoor waar je woont in Spanje. Ik zie dat je een blog hebt ga kijken wat je daar vertelt. Ik probeer met enige regelmaat te schrijven en als het niet lukt komt mijn blog wat later
Leuk dat je mijn blog volgt. Dat is het verrassende van een blog dat iemand zich zomaar ineens meldt. Groetjes van mij. Maaike
Als je er eenmaal aan gewend bent is een rollator dé uitvinding. Geloof me, mijn clienten zweren erbij. En ja, een bejaardenhuis was zo slecht nog niet.
Inmiddels ben ik , na jaren gewerkt te hebben in nederland in een verzorgingshuis, in de ambulante zorg beland in Duitsland.
Hier wonen vooral de boeren nog bij hun kinderen en dat is puur om het geld. Een kamer in een ‘heim’ is niet te betalen, dus blijft de oudere generatie thuis. Helaas houden ze dan ook het heft in handen, wat niet altijd bevorderlijk is voor het bedrijf. Maar dat is een ander verhaal.
Ga voor de rollator, het gaat je verrijken.
Ha Minke, ja ik hoor het van ouderen om mij heen ook. Ik loop nog prima maar het is mijn evenwicht dat problemen geeft. Maar ik ben dankbaar dat ik nog zoveel kan.
Dat lijkt mij inderdaad niet gemakkelijk voor de jonge ondernemers als de ouders zich overal mee blijven bemoeien. Als ouderen je eigen plaats begrijpen vraagt levenswijsheid. Trouwens dat geldt niet alleen voor bedrijven. Heb je het goed naar je zin met het werken in Duitsland? Lijkt mij best wel even overschakelen. Ik ga denken over de rollator. Dank voor je advies en je reactie. Groetjes, Maaike
Hallo Maaike, net je blog gelezen , ja je loopt nu met een stok. Nu ben ik ook vorig week 3 keer gevallen, gelukkig niets gebroken, maar je kunt het al wel raden, ik loop nu ook met een stok, niet zo,n mooie als jij hebt aangeschaft, maar een gewone verstelbare stok, die hier nog in huis stond .Maar het werkt, alleen als ik in de keuken ben, staat vaak de stok in de kamer en ook omgekeerd. Alle begin is moeilijk, ook moet ik van mijn dochter even rustig 10 tellen staan voordat ik ga lopen Maar ik ben van hup, hup, dus dat is ook wennen. Maar goed er is een boek dat heet alles went, behalve een vent, dus ik ga vrolijk verder. Fijne zomertijd toegewenst, Nelly.
Ha Nelly, ja ik weet het, niemand heeft spijt dat zij/hij aan een rollator begonnen is. Ik begrijp ook dat bijna iedereen heeft moeten slikken om eraan te beginnen. Maar lief dat ook jij meedenkt en mij een rollator aanraadt. Ik denk dat ik er ook niet onderuit kom. En dat vallen dat mij ouderen zoveel voorkomt is een kwalijke zaak. Want bij vallen ligt iets breken op de loer.
Groetjes. met dank en een mooie zomertijd. Van Maaike
Maaike
Ha Nelly, Gelukkig is het bij jou na 3 valpartijen ook goed afgelopen. We zijn bofkonten dat we er zo vanaf zijn gekomen.
Ik begrijp dat je in huis met een stok loopt? En ja dat hup, hup ken ik hoor. Dat is bij mij ook precies het geval. Dus luister gehoorzaam naar je dochter en denk aan je genoemde boek! En dat tot tien tellen is niet geen zo,n gekke raad. Ach de jeugd heeft het maar druk met ons.
En mijn raad: blijf voorzichtig Nelleke met je stok en ook achter je rollator! En dat zeg ik tegen alle ouderen, maar ook tegen jongeren in hun haastig leven.
En niet te vergeten tegen mezelf.
Dank weer voor je reactie, en groetjes van Maaike
Hallo Maaike nog even een toevoeging, ik las in de vorige blog over een rollator, kan ik aanbevelen want ik loop al en half jaar buiten met wandelen met een rollator!
Dag Maaike,
Als het lopen moeilijker wordt,is lopen met stok of en rollager juist een goed hulpmiddel.
Zelf heb ik niet kunnen lopen vanwege zweepslag in m,n kuitspier,dat moet met rust genezen en korte poosjes lopen,met stok of krukken,ook dat leert gauw,het gaf me veel steun en zodoende kon m,n gescheurde kuitspier genezen.
Nu heb ik wel wat minder kracht in m,n benen,maar door veel oefenen loop ik weer,nu even zonder krukken,het gaat.
Toch kan ik beter fietsen ,we doen de boodschappen dan per fiets,we hebben extra ondersteuning in de moter en de accu.fijn dat die fietsen te koop zijn.Bewegen is zo belangrijk als we ouder worden,voor alles goed
Nu Maaike,succes met je stok en of rollater, vroeger hadden onze ouders zo,n ding niet,groeten Dikkie
Ha Dikkie, gelukkig maar dat de behandeling voor je been goed is aangeslagen. En dat je daar voor met een rollator en krukken hebt moeten lopen is na beterschap weer snel vergeten. Al moet je nog even geduld hebben en hopen en wachten op dat volledige herstel. Toen mijn moeder jaren geleden, slechter ging lopen nam zij haar fiets als rollator want die waren er nog niet.Jullie hebben nu een fiets met motor als vervoermiddel. Is weer een stapje verder. Die rollators zijn idd een geweldige uitvinding. En ik ga er ook
een uitzoeken want ik ben angstig geworden van al dat vallen.
Hartelijk dank voor je reactie Dikkie. Verdere beterschap gewenst hoor! Met een groet van Maaike