Over de wederkeer der dingen

Als ik door het winkelcentrum loop zie ik ze ineens terug. De gebloemde jurkjes uit mijn kinderjaren. Terug van weggeweest hangen ze weer in de etalages. Het kon ook niet uitblijven. Ik heb, nu ik naar de tachtig jaar loop al heel wat modestijlen en stofdessins uit vroeger jaren terug zien komen. Ineens duikt er dan iets op waarvan ik zeg: “O ja, zoiets heb ik vroeger ook nog gedragen. Hè, het is weer terug!
Dochter en kleindochter zeggen dan wel eens: “waarom heb je dat niet bewaard?” Het is helemaal niet zo dat ik weggooierig ben. Maar na verloop van tijd komt er nu eenmaal kleding in de kringloopzak terecht. Wat als ik dat al die jaren niet had gedaan? Maar eerlijk gezegd vind ik het zelf ook vaak zonde dat ik die zelfgenaaide rok, in dat prachtige stofje, heb weggedaan. Het is wel zo dat het van nu altijd net iets anders is dan vroeger

Toen ik de gebloemde jurkjes zag dacht ik “er is niets nieuws onder de zon.” Een regelrecht citaat uit de bijbel. Het staat in het Bijbelboek Prediker1: 9
Het boek Prediker is een prachtig Bijbelboek en wordt gerangschikt onder de wijsheidsboeken van het Oude Testament. Een boek met levenslessen!

Het overkomt mij nogal eens dat er een Bijbeltekst boven komt drijven. Hoe kan het ook anders? Opgegroeid met drie keer per dag Bijbellezen en met spreektaal taal die doordrenkt is van Bijbelcitaten,  spreekwoorden en gezegden.
Niet alleen bij ons thuis was dat zo. We realiseren het ons misschien niet maar onze Nederlandse taal is diepgaand beïnvloed door Bijbelse uitdrukkingen, gezegden en woorden. Vooral na het voltooien van de Bijbelvertaling in 1637 (Statenvertaling) werd onze Nederlandse taal doorspekt met nieuwe woorden en woordcombinaties ontleend aan de Bijbel.

Ik schreef er al eens eerder over dat de wij, de oudere generatie, opgroeiden met het gebruik van spreekwoorden en gezegden. En dat die helaas in onbruik raken. Tenminste, ik vind dat jammer.  Zie: https://meeopdewind.nl/over-oude-zinnen-die-verloren-gaan/
Daar waren ook veel Bijbelse uitdrukkingen bij.
Hieronder een paar voorbeelden van de herkomst van Bijbelse spreekwoorden. Met de betekenis zoals ze nu veelal worden gebruikt.
Ik citeer uit de Statenvertaling omdat ik daarmee ben opgegroeid. En wellicht geeft het een inkijkje in onze oude Nederlandse taal

In zak en as zitten: uit Esther 4:1 en 3, […] “en hij trok een zak aan met as”; […].
In tijden van rouw droegen de oude Israëlieten een zakvormig kleed en strooiden ze as op het hoofd. De uitdrukking betekent nu ‘in de put zitten’.

Op handen dragen: o.a. gebruikt in Psalm 91:12, “Zij zullen u op de handen dragen, opdat gij uw voet aan geen steen stoot.” Oorspronkelijk betekende de uitdrukking dus ‘beschermen’.
Huidige betekenis: vereren, liefhebben.

Te elfder ure: komt uit Mattheës 20, waarin het verhaal verteld wordt van arbeiders die slechts een uur hadden gewerkt maar toch het volle dagloon kregen.
Betekenis: op het laatste moment. De arbeiders waren ingehuurd op het elfde uur van de destijds twaalfurige werkdag

Door het oog van de naald kruipen: vrij naar Mattheüs 19:24, Marcus 10:25 en Lukas 18:25, “Het is lichter, dat een kemel ga door het oog van een naald, dan dat een rijke in het Koninkrijk Gods inga.
Een kemel is een kameel. In de oorspronkelijke betekenis geeft de uitdrukking aan dat het voor rijke mensen bijzonder moeilijk is om in het koninkrijk van God te komen.

Huidige betekenis: op het nippertje aan gevaar ontkomen.

Er zijn er nog veel meer spreekwoorden en gezegden ontleend aan de Bijbel. Als je benieuwd bent? Hieronder staan 2 twee links.

http://www.statenvertaling.net/uitdrukkingen.html
http://historiek.net/top-100-bijbelse-uitdrukkingen-gezegden-en-woorden/64302/

Ik herinner mij dat de onderwijzer op de lagere school vertelde over het verre verre verleden. Uit de tijd dat de Romeinen in ons land woonden. Hij vertelde dat de Romeinen een hoge beschaving kende. Zo hoog dat zij zelfs al kunstgebitten vervaardigden en droegen. Ik was stomverbaasd en verbouwereerd. Ineens was de tijd overbrugd.”Veel wat is was er al eerder. Hetgeen er geweest is, hetzelve zal er zijn.”

In die tijd van de gebloemde jurkjes was er iets dat jongens droegen dat ik nog niet terug heb gezien. Ik ben nog steeds in afwachting wanneer de drollenvanger (plusfour) opnieuw zijn opwachting maakt. De plusfour is bij mijn weten nog nooit weergekeerd. Maar wie weet vandaag of morgen is hij er ineens. Zou zo maar kunnen. Natuurlijk droegen mijn broers ook drollenvangers. Bij de drollenvangers werden kniekousen gedragen. De drollenvanger was een gemakkelijk kledingstuk omdat je de lengte kon aanpassen. Overigens vond ik het gek dat het woord “drol” streng taboe was terwijl ik wel drollenvanger mocht zeggen.

Gijs stond welwillend een foto af waarop hij een plusfour droeg.

                           Gijs in zijn nieuwste outfit in 1952

Op deze foto draagt hij er een colbertje bij. Gijs vertelde mij dat de de drollenvanger van wollen stof was en dat het colbertje erbij hoorde. Het was zogezegd een heel kostuum en met deze informatie ben ik weer wat wijzer.

En dat ik die bloemetjesjurken na lange tijd weer in de etalages zie hangen vind ik heel leuk. Het vertelt mij dat veel dingen terug keren, maar ook dat mijn kindertijd niet wederkeert!

Wil je mijn boek  “Mee op de Wind bestellen”?  klik rechts bovenin op : Boeken bestellen

 

Dit bericht heeft 12 reacties

  1. Anoniem

    Ja leuk is dat maaike dat alles van vroegwr weer terug komt ,maar,,,,toch is het a.tijd weer iets anders ,wij hebben ook wel eens iets bewaard ,maar dan is het meer getailleed en nu zijn de jurken veelal gewoon rechr of met centuurtje ,.en dan ,,o ,ja ,die drollevangers ,daar hebben de jongens heel lang mee gelopen ,of ook veel ob motor fietsen en dan deden ze aan de pijp nog deen elastiek .want dat was te wijd en dat kwam dan ergens tussen .het wzs weer een leuk verhaal .groet Nelly Bal

    1. Mee op de wind

      Lieve Nellie, ja dat wat weet ik ook nog een elastiek onder aan de pijpen. Wat leuk om dat allemaal weer voor je te zien. Soms bewaar ik iets jarenlang en doe ik er niets mee. Tenslotte gaat het weg, en ja hoor het is ineens weer mode. Balen is dat natuurlijk. Die drollenvangers vond ik best leuk staan. Gek dat je er dan geen erg in hebt dat ze dan ineens verdwijnen.Leuk Nellie dat je op mijn verhaal reageert, en je krijgt altijd een reactie terug van mij. Zo houden we het gezellig op mijn blog. Hartelijk dank en natuurlijk groetjes van Maaike

  2. Anoniem

    Met belangstelling gelezen
    Piet v.d. Berg

    1. Mee op de wind

      Een korte bondige reactie, maar daarom niet minder gewaardeerd Piet. Ik vind het fijn en inspirerend om te horen dat je mijn blog met belangstelling hebt gelezen. Ik doe mijn best om van ieder blogje iets te maken. Mijn dank met groet! Maaike

  3. Gerlien

    Lieve Maaike,
    Wat fijn om weer even “bij te lezen” Ja, die uitdrukkingen en gezegdes ook mijn stokpaardje. Leuk om nu te lezen, wat de herkomst is. Heb ook wel gemerkt dat het tegenwoordig niet meer “in” is en de jeugd het niet altijd begrijpt. Ja, ja, die mode, je schrijft het al: we zien heel veel terugkomen, maar dan net iets anders. Dat herkennen echter alleen de ouderen onder ons. Echter ook een teken, dat onze smaak vroeger nog niet zo slecht was ;).
    Ook in Twente zeiden we “drollenvanger” en vonden dat heel gewoon, heb bijna net zo’n foto van mijn man. Leuk weer die herkenning. Ook de zandsculpturen spraken me helemaal aan. Hebben al diverse exposities bezocht, zelfs in het buitenland, als we er onderweg toevallig iets over lazen.
    Leuk dat je ook van het dagtochtje heb genoten.
    Heel veel groetjes van Gerlien

    1. Mee op de wind

      Lieve Gerlien, Je bent weer helemaal bij, begrijp ik. Wellicht is het een stokpaardje die spreekwoorden van mij. Maar eigenlijk alles wat aan taal hangt heeft mijn belangstelling.Iets anders ik las vandaag dat de jeugd een schrikbarend slecht handschrift heeft. Nu dat verwonder mij niets. Vroeger oefenden we uren op cijfers schrijven en schoonschrijven. Het spreekwoord “oefening baart kunst” is nog altijd van kracht.
      Wat zijn ze kunstig die zandsculpturen, vind jij dat ook? En dat jij zelfs bezocht hebt in het buitenland moet je er wel echt van genieten. Leuk dat je ook zo,n soort foto van je man hebt, ja het was de mode van toen!
      Dankjewel weer Lien voor je bijdrage aan mijn blog. Met alle groetjes van Maaike

  4. Elly

    Eigenlijk twee verhalen, he?
    De bloemetjesjurken zijn inderdaad ineens deze zomer weer over-vertegenwoordigd. Voor mij niet mer, maar voor de jonge blommen onder ons wel heel vrolijk en leuk. Wat de “drollenvanger” / plusfour betreft, daar verlang ik echt niet naar terug. Nogal sloom! Ken ze overigens alleen van plaatjes en foto’s.
    De oude uitdrukkingen en woorden: ja, daarvan vind ik het jammer als ze verdwijnen. Jij bent heel Bijbelvast (ook een bijna vergeten woord: “vaardig in het zich herinneren en aanhalen van Bijbelteksten”. Ik las toevallig gisteren het woord “addergebroed”. Ook uit de Bijbel, he? (Heb ik opgezocht, hoor .)
    Matth.3:7. “boosaardige mensen die door nijd en laster het geluk van anderen vergiftigen”.
    Enfin, jouw stukje gaf weer fijn ruimte aan deze overpeinzing. Bedankt.

    1. Mee op de wind

      Wat ik zo leuk vind Elly dat jij zo geniet van alles wat met onze Nederlandse taal te maken heeft. Daar kunnen we elkaar echt een hand in geven. Ja er valt nog heel wat te overpeinzen als ik jou zo lees. Jij bent er niet in opgevoed maar juist daardoor vind ik je interesse zo mooi. Dat woord “adderengebroed gebruikt Jezus nogal eens als hij spreekt tegen de zelfgenoegzame farizeeen.
      Die plusfours vond jij niet mooi begrijp ik. Ze stonden toch wel zwierig vind ik. Maar voor jou dan dat ze nog niet zijn gesignaleerd. Ik vind het fijn dat je in de pen klom voor een reactie. En je ziet, je krijgt altijd een antwoord erop. Met dank en groetjes van Maaike

  5. Anoniem

    Ja, ik zie al een tijdje jurken, waarvan ik denk: hetzelfde als vroeger, vijftiger jaren. Mijn mode, strak lijfje, wijde rok.
    De plusfour was ook wel een vakantiedracht, verder droegen jonge jongens dat. In Duitsland nog steeds mode in de leren variant en de vrouwen in de dirndljurk.
    Mooi, al die gezegdes en spreekwoorden. Ik vind het ook jammer dat ze verdwijnen al wordt het op de lagere scholen nog wel onderwezen.

    Knap van je steeds weer nieuwe onderwerpen te bedenken.
    Nelleke

    1. Mee op de wind

      Wel Nelleke, dat verwondert mij niets dat je het ook jammer vindt dat de spreekwoorden en gezegdes verdwijnen omdat je ook met taal bezig bent. Maar wie weet komen die ook weer in de mode. En in Duitsland dragen ze inderdaad alleen leren drollenvangers. Ik vond plusfours wel zwierig staan maar dat is natuurlijk persoonlijk. En ja dat onderwerpen verzinnen is soms lastig in alles zit een verhaal maar je moet het wel zien. Mijn dank voor je aanvulling en reactie met groetjes van Maaike

  6. Carol

    Een nieuwe serie verhalen.
    Weer leuk omschreven.
    Zo zag ik pas een meisje -nou ja, meisje- fietsen met een rode jurk met witte bolletjes. En ook een met witte jurk en rode bolletjes.
    Was ook uit de jaren 60.
    En de drollenvanger had ik natuurlijk ook.
    Als wij op het Juvenaat een appelwandeling maakten, kon je een hoop appels kwijt.

    1. Mee op de wind

      Leuk toch die oude jurkjes terug naar nu! Jij kreeg zeker ook een drollenvanger toen je naar Juvenaat ging. Gijs kreeg zijn kostuum met drollenvanger toen hij naar het Seminarium ging. En nog wel twee in getal. Ik vond ze echt leuk staan die drollenvangers, zoals ik al schreef> Zwierig en leuk, maar smaken verschillen. Je liet de appels in de pofbroek zakken? Lijkt mij ruimte genoeg voor! Dank voor je reactie Carol

Laat een reactie achter