Over dolfijnen en een apothekersweitje

Vorige week zag ik beelden van dolfijnen die, naar wordt aangenomen, aan zelfmedicatie doen.
Er waren verschillende Dolfijnen die om de beurt op de bodem van het zwemwater met een lichaamsdeel langs een struik schuurden. Het was goed te zien dat ze bewust zo zwommen dat het aangedane lichaamsdeel werd geraakt door de struik. Wetenschappers denken dat ze dit gedrag vertonen als ze last hebben van hun huid, en dat de struik geneeskrachtige stoffen afgeeft voor genezing.
Ik keek en luisterde stomverbaasd naar wat hier gebeurde. De verslaggever benadrukte verder dat dit verschijnsel meer voorkomt bij dieren, denk maar aan een hond die gras eet als hij last heeft van zijn maag. Dat was oud nieuws, maar nu verbaasde ik mij en werd mij nog meer bewust  hoe wonderschoon de schepping is, dat de natuur zelf middelen verschaft voor genezing, en dat dieren dit weten.

Lodewijk, mijn schoonzoon die van Texel komt, vertelde over een schapenhouder op Texel: als zijn kudde last heeft van wormen verweidt hij zijn schapen naar het “apothekersweitje”. Een weitje dat bestaat uit kruidige gewassen en klavers die een antiworm-effect hebben op de schapen.
Zijn schapen krijgen geen antibiotica maar blijven gezond op een natuurlijke manier.
Hieronder een link van het bedrijf omdat ik het zo boeiend en prachtig vind om te lezen hoe deze schapenhouder leeft en met zijn schapen omgaat.

Mijn moeder was vroeger ook van de zelfmedicatie, en ik ben met zelfdokteren opgegroeid. Later kwam ik er achter dat andere mensen daar helemaal niet aan doen en er niets mee hebben. Hoe je naar iets kijkt in het leven heeft nu eenmaal vaak te maken met je roots.
Naar de dokter gingen we als het echt nodig was, het kostte geld en alles wat je zelf behandelde was mooi meegenomen en bespaarde de dokter drukte. Bovendien was de dokter niet naast de deur.

Maar er waren meer mensen die bekend waren met huismiddeltjes en ze werden  veelvuldig toegepast. Zo was het gebruik van Vicks algemeen bekend en ik heb het nog altijd op voorraad staan.
Als ik een aanval van bronchitis had werd de, altijd voorhanden zijnde, Vicks voor de dag gehaald. Mijn rug en borst werden dik en stevig ingesmeerd met het bekende goedje, als het erg was werden er warme flanellen doeken op gelegd. Ik weet nog hoe heerlijk weldadig dit aanvoelde, en meestal hielp het zodat ik niet steeds naar de dokter hoefde.
Niks geen antibiotica – dat was er trouwens amper en werd nog niet op grote schaal voorgeschreven. Maar dat was niet alles, want soms kreeg ik ook nog een lepel stroop met boter voor de benauwdheid. Was dat lekker? Nou, nee.

Een rauw geklutst ei met brandewijn en suiker, toen alom bekend, maakte mijn moeder ook veel klaar. Als één van de ouderen, of mijn moeder, zich slap voelde werd de fles met brandewijn uit de kast gehaald, en het klutsen nam een aanvang. Het drankje innemen gaf weinig problemen zag ik, het ging er zogezegd in als koek! 
Het was het probate middel tegen slapte en vermoeidheid!
Ik zag het als kind aan en wat was ik blij dat dit drankje mijn neus voorbij ging. Ik moest er niet aan denken om een rauw ei rauw op te drinken.
Voor kraamvrouwen was er ook een eierlikeurdrankje: kandeel genoemd.
Een romig geel drankje van ei en brandewijn met wat kaneel. Het diende warm gedronken te worden en door de kraamheer te worden geserveerd.
Overigens rijkelijk voorzien van alcohol, kun je wel zeggen, met een percentage van zo’n 15 tot 21,5 procent!
Het is mij niet ten deel gevallen in de kraamtijd, en ik treur er in het geheel niet om.
Misschien zijn er moeders onder ons die het wel kregen? Of was het toen al uit de mode?

Wat mij overigens wel ten deel viel was: tien dagen kraamzorg. Denk je dat nu eens in, tien dagen verwend worden door een kraamhulp die je vertroetelde met lekkere dingen en lieve zorg. En ik liet het mij heerlijk aanleunen, daar zeg ik niets te veel mee. Wat een schril contrast met de moeders van tegenwoordig, die bijna gelijk weer in de benen moeten. Wat had ik dit mijn dochter Mariska en kleindochter Imme graag gegund, maar helaas, dat was er niet bij. Nee, als ik hier naar kijk vind ik dat de tijd er niet op vooruitgaat, en kunnen wij als ouderen met recht spreken over die “Goeie Ouwe Tijd”.

Catrien, onze huishoudelijke hulp, had ook haar gedachten over zelfmedicatie. Zij zette bij iedere warme maaltijd een geel busje bij haar bord waar “Sanatogen” op stond. Het was een zenuwsterkend middel, stond er bij. Ik snapte er niks van, want Catrien was de rust zelve, maar wist ik veel als kind? Misschien was haar rust schone schijn? Of dacht ze voorkomen is beter dan genezen?
In het busje zat een wit poeder dat ze, meen ik, in de yoghurt of melk strooide. Gek toch, dat zulke beelden op je netvlies blijven staan?
Sanatogen bestaat ook nog altijd maar nu in tabletvorm.

Maar laat ik vooral de alom bekende en veel geroemde Oprechte Haarlemmerolie niet vergeten. Het middel stamt uit de zeventiende eeuw. En het wordt tot op de huidige dag nog ingenomen, maar nu verwerkt in capsules, want lekker was die Haarlemse olie niet.
Een flesje Haarlemmerolie stond in bijna ieder gezin in de voorraadkast.
Het hoorde er gewoon bij. Het was een waar wondermiddel en werd voor bijna alles ingezet. Bij griep, nierstenen, urinewegontsteking, brandwonden, kneuzingen en wat al niet meer.  Een paar druppels Haarlemmer olie en al je kwalen verdwenen als sneeuw voor de zon. Tenminste, zo werd gedacht. Volgens mij werd Haarlemse olie ook wonderolie genoemd.

In onze tijd passen we misschien minder huismiddeltjes toe voor zelfbehandeling.
Toch is het zelfdokteren niet minder geworden maar het heeft juist een hoge vlucht genomen.
Als ik bij Holland & Barret naar binnen loop zie ik overvolle schappen met een keur aan zelfmedicatieproducten. Wie neemt er tegenwoordig geen Vitamine C in? Of nog beter, een mix van vitaminen – dan hebben we alles meteen maar gehad, want vitamines houden je gezond.
Soms duikt er ineens een middel op dat, naar zeggen, je toch echt in moet gaan nemen – want het is goed voor bijna alles. Ik denk aan curcumine, een echte hype op dit moment. Het lijkt op de inname van de vroegere levertraan, of van Haarlemmerolie. Wat dat betreft is er dus niks nieuws onder zon. Hele volksstammen nemen curcumine in. Waaronder ik, want het zou veel ernstige kwalen kunnen voorkomen en klachten verhelpen.
Het lastige is dat je moeilijk vast kunt stellen wat het doet. Maar soms lijkt het echt te helpen. En misschien denken veel mensen: baat het niet? Het schaadt ook niet – wat nog waar is ook. Hoewel je altijd wel alert moet blijven op wat je slikt. Al met al rinkelen de kassa’s bij de verkooppunten want we willen allemaal graag gezond blijven.

Soms bevelen artsen zelf ook kruiden aan. Mijn huisarts raadde mij aan iedere dag cranberrycapsules in te nemen tegen blaasontstekingen.

En als je het echt bij kruiden wilt houden, wat ik overigens zoveel mogelijk doe, is er een ruime keuze aan artsen die de voorkeur geven aan Ayurvedische en orthomoleculaire  geneeswijzen. Het is wel jammer dat deze geneeswijzen en kruiden niet in de ziektekostenverzekeringen zijn opgenomen. Helaas is dat een brug te ver. Het grote voordeel van kruidentherapie is dat het minder bijverschijnselen geeft en daarom gezonder voor het lichaam is, en milder werkt.

Toch kunnen ook deze artsen niet zonder de moderne artsenij want voor foto’s, scans,  operaties en sterke pijnstillers vallen ook zij terug terug op de gangbare, moderne  geneeskunde.

 

 

Dit bericht heeft 16 reacties

  1. Dit roept een o ja op. Ik herinner me de levertraan. Een lepeltje slaolie in je oor bij oorpijn. En met je vinger in heet sodawater als ik eren splinter in had !

    Mooie foto met die synchroon grazende lammetjes.
    groet,
    Stien

    1. Mee op de wind

      Ja inderdaad Stien, er is nog veel meer te vertellen over huismiddeltjes, zou er nog wel een blog aan kunnen wijden. Maar jij geeft al een mooie aanvulling.
      Mijn broers hadden vroeger vaak bloedvergiftiging en ik heb de soda heel wat keren aan zien rukken en dan met vinger of teen in de soda.

      Heb een kijkje genomen op je blog en vind het mooi om te lezen wat je schrijft. Ga hem meer lezen!
      Dank voor je reactie met groet van
      Maaike

  2. Nelleke Seeder

    Helemaal eens met jouw stuk, want veel kan je zelf doen met goede gewoontes en voedsel. Las ook dat dieren en bomen elkaar helpen te existeren. Bomen door zich ondergronds met elkaar te verbinden en boodschappen doorgeven. Ach er is nog zoveel wat wij niet weten en maar vernielen.
    Mijn astmatische bronchitis werd ook verlicht, nou verlicht, door dezelfde behandeling als bij jou door mijn oma. Vette watten op de borst en insmeren met fix.
    Of stomen boven een kom heet water en een doek over je hoofd. Verder heb ik in mijn latere leven het hele alternatieve circuit doorlopen, maar zonder resultaat, terwijl suggestie toch ook veel doet, maar bij mij niet. Zelfs bij Jomanda geweest. Nou ja, we rommelen aan tot we er bij neervallen toch?

    1. Mee op de wind

      Zo ontzagwekkend hoe in de natuur alles is verbonden met elkaar. En ja, ik vind het ook erg hoe wij vaak omgaan met de dat mooie.
      Ik fantaseer wel eens dat ik met dieren kan praten en bomen kan verstaan als ik de bladeren zie wuiven in de wind. Want planten reageren op de menselijke stem, in de toekomst zal er misschien nog veel meer duidelijk worden want er is veel meer tussen hemel en aarde dan wij kunnen bevroeden.
      Soms zijn kwalen hardnekkig of verankerd in wie je bent en dan is genezing vaak niet haalbaar. Maar verlichting kan dan ook al heel welkom zijn.

      Al weer bedankt voor je aanvulling en bijdrage Nelleke.
      Een hartelijke groet van
      Maaike

  3. Anoniem

    Hi Maaike.
    Ja, zo kan een beeld (of geur, of muziek) allerlei herinneringen en gedachten oproepen, zoals jouw “apothekersweitje”. En dat bracht bij mij weer een herinnering boven aan een ex-zwager, die zich vol overgave ging bezig houden met mooie vissen in een door hem bij elkaar gespaard aquarium, maar waar al snel heel veel vissen moesten worden overgeheveld naar een reservebak, omdat ze “ het niet goed deden en omgekeerd kwamen te liggen” , en waar ze na een tijdje dan meestal overleden.
    In jouw verhaal gaan je gedachten terug naar vroeger, en de manier waarop wij met z’n allen proberen ons zo goed, gezond en fit mogelijk in leven te houden.
    Ik zelf herinner me de vieze lepel levertraan die ik elke avond moest innemen.
    Maar misschien heeft het toch geholpen, want met mijn 83 jaar vallen de gezondheidsklachten tot nu toe best mee.

    In elk geval was dit van jou weer een mooie overdenking. Bedankt. Liefs. Elly

    1. Mee op de wind

      Ha Elly, ja herinneringen ontstaan door allerlei dingen die we tegenkomen.
      Door jouw herinnering aan de vissen van je zwager kwam er bij mij een associatie boven dat wij ook een keer aquarium hadden. Was een prachtig gezicht maar jongens wat was dat een werk om het te onderhouden. Heeft ook niet lang geduurd maar ik vond het wel een prachtig gezicht!
      Mijn moeder had gelukkig niet die ijzeren regel van levertraan innemen. Maar ach verder waren er bij ons regeltjes genoeg hoor. En is dat erg? Nou heb er niets van gekregen en ook van geleerd.
      Ik dit tijdsgewricht van oud zijn kom ik natuurlijk ook veel ouderen tegen en ik verwonder mij soms ook hoe vitaal veel ouderen zijn tegenwoordig. Zou dan toch de levertraan zijn?

      Dankjewel Elly, sommige mensen reageren zo vaak dat het een welkome aanvulling op dit blog is geworden.
      Liefs Maaike

  4. Tineke

    Wat leuk om dit te lezen.
    Meteen komen er herinneringen boven:
    Huismiddeltjes tegen kwalen:
    – Keelpijn: gorgelen met zout water
    – Kiespijn: een kruidnagel tussen wang en kies
    – Verstopte neus/verkouden: zout water opsnuiven en doorgesneden ui naast bed
    – Na de bevalling (zou borstvoeding op gang brengen/baarmoeder in elkaar
    krimpen) Sukade vruchtjes
    – Diarree: cola drinken
    – Maagpijn/maagzuur: geraspte aardappel
    – Tegen reumatiek: een kastanje in de broekzak
    – Wratten: insmeren met paardenbloemen sap
    – Oorpijn: watje met olie
    – Hoofdpijn: een watje met eau de cologne op de slapen

    Advies bij ziek zijn: Juist goed eten, want lichaam heeft dit nodig om je beter te maken!

    Vast nog wel meer.
    En uiteraard het badje met soda voor het verwijderen van een splinter.

    Groet,
    Tineke .

    1. Mee op de wind

      Ha Tineke,
      Nou dat is nog een lange aanvulling Tineke. Je kunt wel een praktijkje beginnen voor hulp met huismiddeltjes! Zou misschien nog lopen ook.
      Waren ze bij jou vroeger ook van de huismiddeltjes zeker? Rauwe aardappelsap helpt inderdaad uitstekend voor brandend maagzuur weet ik uit eigen ervaring.
      En gorgelen met zout water? Ook een probaat middel. Tegenwoordig hoor ik daar toch maar weinig meer van al die middeltjes, hoewel ik ze nog wel doorgeef.
      Enfin alle tijden hebben weer tijden.

      Mijn dank weer Tineke,
      met een groet,
      Maaike

  5. Tineke

    O ja nog een leuke: Bij een wespensteek een plukje tabak erop leggen.
    De mannen en ook vele vrouwen hadden meestal wel tabak/shag bij zich.
    Moeder werd een keer gestoken onder haar oksel toen ze de was aan het ophangen was in de tuin. Vader was in de buurt, een pluk shag en dat stevig onder de oksel geklemd.
    Groet, Tineke.

    1. Mee op de wind

      Ja, en toch waren er veel probate middeltjes bij hé en waarom niet geprobeerd?
      Leuk om allemaal te noteren Tineke.

      Groetjes hoor,
      Maaike

  6. Anoniem

    Wat weer een leuk verhaal! Mijn moeder maakte in de herfst vlierbessen siroop tegen de hoest en ook stoomden we boven een kom heet water met dennenknoppen tegen een verstopte neus. We woonden bij een bos dus kon je het zo uit de natuur halen. Ook ging en we cantharellen zoeken en dan heerlijk opbakken. Mooie herinneringen! groet, Lucie

    1. Mee op de wind

      Wat is dat toch leuk die reacties met de bijbehorende huismiddeltjes. Was zeker heerlijk hé die gebakken cantharellen.
      Ja, dat deden onze ouders allemaal en wat mooi om het ons weer voor de geest te halen. Zo houden we onze ouders levend en in ere.
      En voor een kind lijkt mij dat zo heerlijk dicht bij een bos wonen en daar door heen banjeren. Zeker als je moeder dan ook nog geneesmiddelen maakt van dennenbladeren. Heeft iets romantisch!

      Dank Lucie
      en hartelijke groet,
      Maaike

  7. sonja

    Dat was een leuke en heel interessante, leerzame blog, Maaike. Een negative opmerking: Cola helpt absoluut NIET tegen diarree! Bovendien is het geen natuurmiddel. Vicks staat bij mij ook altijd in de kast, het helpt ook tegen hoofdpijn (op je voorhoofd). Mijn oma deed warme melk imijn oor tegen oorpijn, maar als het erg is met je naar de dokter want dan is misschien je trommelvlies gebroken. Tegen reumatische pijnen helpt Vicks soms ook, of je kunt er warme koolbladeren op leggen. Let wel: dit geneest niet maar helpt tegen de pijn. Zie je volgende blog tegemoet, Maaike.

    1. Mee op de wind

      Ja niet alle volkswijsheden zullen kloppen en ik heb mijn blog geschreven uit eigen ervaringen
      Wat jij er nog allemaal bijschrijft over Vicks daar kan iedere lezer weer zijn voordeel mee doen. En hoe meer wordt aangedragen zoveel te meer verbaas ik mij wat er voorhanden is aan husmiddelen.
      Dankje Sonja voor je aanvullingen.
      Is wel leuk je reactie want ik twijfel natuurlijk, zoals ieder mens, hoe mijn schrijfsels overkomen. Natuurlijk doe ik mijn best zoals iedereen maar dat is geen garantie dat mensen er iets mee kunnen. En het is fijn dat er veel is om over te schrijven en er veel invalshoeken zijn omdat een ieder weer iets anders aanspreekt.
      Ik ben al weer over een nieuw blog aan het nadenken hoor!
      Groet, Maaike

  8. Mee op de wind

    Ha nicht Teunie,
    Ja dat zelf dokteren zit in de familie he. En zoals je zegt moet je wel je verstand gebruiken en niet denken dat je het zelf wel kunt, want dat is niet wijs en kan fataal zijn.
    Ik heb evenals tante Sjaan ook het dikke Vogelboek met kruidentherapie en soms ook dingen wel toegepast zoals rauw aardappelsap tegen maagzuur, help echt!
    Zo langzamerhand kan ik met alle aangereikte huismiddeltjes een zelfmedicatieboek gaan uitgeven!
    Dank Teunie voor je reactie en leuk weer iets van je te horen.
    Groet,
    tante Maaike

    ps. jullie wederwaardigheden volg ik ook op je blog ” Eenvoudig leven” Teunie!

  9. Teunie

    Teunie schreef:
    31 mei, 2022 om 11:06 (bewerken)
    O ja, zo herkenbaar allemaal! Die Vicks! En bij keelpijn ook die lepel met stroop en boter, maar ook wel een lepel Melrosum. En die soda, later ook wel sunil en ook trekzalf. Ik kan het zo weer allemaal voor de geest halen. Later kwam daar het dikke boek van dokter Vogel bij, waar je álles in kon vinden. Tante Sjaan had de kast vol met potjes van Vogel en we zeiden dan ook: Tante Sjaan geeft op vogelgeschrei acht :-). Ik denk ook liever zelf na voor een huismiddeltje, dan dat ik meteen naar de dokter ren. Al moet je ervoor waken, om niet te lang te wachten.

Laat een reactie achter