Wat een oorlog allemaal teweeg brengt

Wie ik ook spreek en waar ik ook ben, overal komt de oorlog in Oekraïne ter sprake. We leven mee met het lot van het Oekraïense volk en we houden allemaal ons hart vast waar dit op uit kan lopen.

Ik hoorde van een journaliste dat zij veel ouderen spreekt die de Tweede Wereldoorlog nog hebben meegemaakt.
En ze vertellen dat door deze oorlog oude wonden open opengaan, trauma’s herleven. En dat is ook bij mij het geval.

Toen op 10 mei 1940 de oorlog uitbrak was ik veertien maanden oud. Op mijn zesde jaar kwam de vrede.
Gedeeltelijk vertel ik uit overlevering, maar van later in de oorlog heb ik wel herinneringen. Hoe klein ik ook was, de oorlog is niet langs mij heengegaan.
Vroeger ging men ervan uit dat spanningen en geweld langs een kind heengaan en hen niet veel doen. Uit studies blijkt echter iets heel anders: baby’s voelen zelfs in de baarmoeder al spanningen aan en kunnen ook al gestrest raken.

Nadat mijn vader in 1939 overleed nam mijn oudste broer Piet de tuinderij van vader over. Het was een groot stuk land waarvan het achterste gedeelte nog braak lag en ontgonnen moest worden. Er stonden bomen op die gerooid moesten worden en de grond moest worden voorbewerkt om straks gezonde gewassen te oogsten.
Piet ging er keihard tegenaan en met jonge voortvarendheid te werk. Hij wilde het bedrijf van onze vader in stand houden en zo mogelijk groter maken.
Helaas, het liep anders. Piet voelde zich al een poosje niet fit. Hij had pijn in zijn rug en de pijn werd steeds maar erger. Tot hij inzag dat het zo niet langer kon en naar de dokter moest. Na onderzoeken kwam er een verpletterende uitslag: Piet had TBC in zijn lendenwervels. Heel plotseling was het gedaan met het harde werken.
Er werd een gipsbed aangemeten voor zijn rug en hij moest gaan kuren, zoals dat toen werd genoemd. De artsen hoopten dat zijn rug er door zou genezen. Het gipsbed was zo gemeten dat hij plat op zijn rug moest liggen, hij kon zich niet omdraaien.

’s Zomers lag hij in een kuurtentje op ons erf, maar ’s winters stond het hoge ziekenhuisbed in de voorkamer, dicht bij het raam.

Intussen was het ook oorlog. We woonden onder de rook van Rotterdam. In het begin van de oorlog werd de binnenstad van Rotterdam platgebombardeerd en totaal verwoest om de stad tot overgave te dringen.
Ook in Barendrecht werd hevig gevochten. Op 13 mei 1940 vond de slag om de Barendrechtse Brug plaats.
De hele oorlog vlogen ’s nachts bommenwerpers beladen met bommen over ons huis. Ik was bang, heel bang, als ik in de verte het monotone gezoem van de vliegtuigen hoorde. Angstig vroeg ik mij af of ze weer over ons huis  zouden vliegen.

Eén keer kwam een bom zo dicht bij ons huis terecht dat de ramen van de voorkamer het niet hielden. De luchtdruk was zo hoog dat de glasscherven door de kamer vlogen. Piet lag op het hoge ziekenhuisbed en de scherven kwamen ook op zijn bed terecht.
Ik schrok vreselijk, Piet lag daar weerloos en vastgeklonken aan zijn gipsbed, waar moest hij heen?
En boven alles uit klonk het angstaanjagende geluid van loeiende en gillende sirenes die hun klanken uitgoten over de polders.

Piet heeft bijna heel de oorlog in zijn gipsbed gelegen en gekuurd. In december 1944 overleed hij. Hij was 18 jaar toen hij ziek werd, en 22 toen hij stierf. (Onafwendbaar)

De oorlog in Oekraïne kwam niet onverwachts – tenminste, niet voor mij. Het voelde al langer heel onheilspellend. Vlak voor de oorlog uitbrak had ik een nachtmerrie.

In mijn oren klinkt een afschuwelijk geluid. Ik hoor het dreunen van bommen die worden afgegooid op woonhuizen. Een oude, diepe angst laait in mij omhoog en knijpt mijn keel dicht: het is oorlog. Amsterdam wordt gebombardeerd. Daar wonen mijn kinderen!
Paniek golft door mij heen, wanhopig vraag ik mij af : wat gaat er allemaal gebeuren?
Ik luister, het wordt stiller. Het geluid ebt weg, ik hoor niets meer. Dan dringt het traag tot mij door: ik droom dat het oorlog is. Amsterdam wordt niet gebombardeerd!
Ik voel opluchting, maar tegelijk voel ik de drukkende last en de angst van een naderende oorlog.

De Tweede Wereldoorlog heeft een wissel op mijn leven getrokken.
In 1967 was Israël in conflict met zijn buurlanden: bekend als de zesdaagse oorlog.
Die oorlog duurde dus slechts 6 dagen, maar was lang genoeg voor mij om  onverwerkte, hevige angsten in mij op te roepen. Radeloosheid overspoelde mij.
Ik  was in verwachting van onze zoon en de angst voor een Derde Wereldoorlog was onverdraaglijk en zoog mij mee in een allesoverheersende depressie. Alle levenslust stroomde uit mij weg. Er was alleen maar angst.
Er was veel voor nodig en het heeft lang geduurd eer ik weer helemaal “de oude” was. (De zesdaagse oorlog)

Het verbaast mij dat het gewone leven ook tijdens een oorlog gewoon doorgaat.
Als ik de beelden uit Oekraïne zie valt het mij ook nu weer op dat mensen doorgaan alsof het vanzelfsprekend is. De drang in mensen om te overleven is groot en wonderlijk. Het stelt hen in staat te doen wat nodig is om te overleven.
Maar het is niet gewoon dat mensen in volle schuilkelders moeten eten en overnachten.
Het is niet gewoon dat kinderen doodsbang zijn om te gaan slapen, zich vastklampen aan hun ouders en niet alleen durven zijn.
Hoe vreselijk, ook daar ontstaat weer een nieuwe generatie kinderen die levenslange trauma’s en angsten met zich mee zullen dragen. Dit is wat een oorlog allemaal teweeg brengt.

Ik ben diep onder de indruk van het Oekraïense volk en van hun leider Zelensky.

Ik denk ook vaak aan de bevolking van Rusland – hoe vergaat het hen, hoe voelt het om onder het regiem van een dictator te leven? Er komt sporadisch iets naar buiten over hoe de mensen daar zuchten en lijden onder het regiem en onder de zware sancties die het Westen hen oplegt. Door een totale afsluiting van buitenlands nieuws horen zij alleen leugens over de glorieuze opmars van Poetins leger en als contrast de grote verliezen van het Oekraïense leger.

Ook bij ons ging het leven tijdens de oorlogsjaren gewoon door. Het land werd bewerkt, er werd geoogst. We gingen naar school als het enigszins kon.
En Adrie, mijn oudste zus, trouwde. Er werden kinderen geboren, er was een bepaalde regelmaat in het leven. Echter, het weten dat het oorlog was voelde beklemmend en zeer angstig en lag als een zwarte deken over alles heen.

Er zijn steeds minder mensen in ons land die de oorlog hebben meegemaakt. Dat betekent dat een oorlog ver achter ons ligt. Wat heerlijk dat onze kinderen in rust en vrede konden opgroeien, en dat dit een grote zegen is beseffen we nu meer dan ooit.
Laten we hopen en bidden dat er ook vrede komt voor het Oekraïense volk en voor onze wereld.

Geef vrede, Heer, geef vrede
de wereld wil slechts strijd,
Al wordt het recht beleden

De sterkste wint het pleit

Het onrecht heerst op aarde
de leugen triomfeert
Ontluistert elke waarde
o red ons, sterke Heer

Geef vrede, Heer, geef vrede
bekeer ons felle hart
Deel ons uw liefde mede
die onze boosheid tart

die onze mond leert spreken
En onze handen leidt
Maak ons een levend teken:

 

Uw vrede wint de strijd.

Dit bericht heeft 10 reacties

  1. Nelly

    Wat een mooi verhaal. Ik herken het . Ik ben in de oorlog geboren in Rotterdam. Mijn moeder had ook TBC. .Ze is ook jong overleden. Als ik knallen hoor krimp ik in elkaar.
    Laat het a.u.b VREDE worden. De oorlog kent alleen maar verliezers.

    1. Mee op de wind

      Ja in Rotterdam is het bar en boos geweest. Ik weet nog dat ik altijd naar de Laurenstoren keek en er heel verdrietig van werd dat hij zo verwoest was. Wat erg voor je dat je moeder jong overleed en dan ook nog een oorlog.
      Fijn dat je reageert en het is goed om er met elkaar over te praten en om dingen te herkennen.

  2. Anoniem

    Hi Maaike. Heb net je verhaal gelezen. Net als iedereen ( denk ik) ben ik erg begaan met de slachtoffers (over het algemeen hun normale leven levend, en dan , betrokken worden in zo’n ellende.
    Zelf heb ik haast geen herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Weet niet hoe dat komt, want andere dingen van toen ik nog klein was, weet ik nog wel. Amsterdam heeft ook niet zo veel te verduren gehad als Rotterdam en omgeving natuurlijk. In
    Bij andere later spelende oorlogen, zoals Vietnam indertijd, kreeg ik er meer van mee. Maar bij jou speelde er toen ook veel meer mee. Met je broer die ziek werd en dood ging.
    Ik weet echt niets van bommen en dat mensen naar schuilkelders moesten.
    Het is voor Oekraïne vreselijk wat er gebeurt. Laten we inderdaad voor die mensen hopen en bidden dat dit ophoudt op niet heel lange termijn en ze uit die verschrikkelijke
    toestand toch weer een “nieuw” toekomstperspectief kunnen opbouwen. maar eerst moet deze oorlog afgelopen zijn.

    1. Mee op de wind

      Ha Elly, je hoeft niet aan den lijve ondervonden te hebben wat een oorlog met mensen doet en toch begrijpen en stilstaan bij de ellende die een oorlog veroorzaakt. En dat je aanvoelt en meeleeft met mensen is blijkt uit je reactie. Ik hoop net als jij dat Oekraïne weer een vrij land zal worden!
      En je hebt gelijk ook mijn broer overleed in die oorlog. al met al was het een heel moeilijke tijd voor ons gezin. Gelukkig kwamen er ook betere tijden maar een oorlog zoals nu blijft iets bij mij oproepen van angst. En niet bij alleen bij mij, bij heel veel mensen roept het angst op. En je vraagt je af waarom dat zinloze geweld?
      Hartelijk dank voor je reactie, Groet Maaike

  3. Anoniem

    Toch weer een mooi verhaal geschreven en zo snel geplaatst.
    We hadden het al over de oorlog en besef nu pas dat je broer nog zo jong was en dan doodstil in dat corset liggen terwijl de scherven om je heen vliegen en wat het voor je moeder betekende om er alleen voor te staan.
    T.b. was een rot ziekte waar mijn familie ook veel mee te maken had, maar door de oorlog zijn de medicijnen ervoor sneller ontwikkeld. Nu zijn er ook allemaal ontwikkelingen die wij nooit hadden voorzien, maar een onzekere toekomst gaan we zeker tegemoet.
    Van wie is het schilderij wat je bijgevoegd hebt. Ik ken het wel, maar de naam vergeten.

    1. Mee op de wind

      Om te beginnen: Het schilderij is van Edward Hicks, Nelleke. Ja dat was echt het enge, dat gipsbed. Ik vond het altijd zo erg voor Piet dat hij in dat harde gipsbed moest liggen. En altijd op zijn rug moest liggen.
      Gelukkig zijn er na de oorlog inderdaad medicijnen voor TBC ontwikkeld. Ook in onze familie kwam het best vaak voor. Later kreeg nog een broer het op dezelfde plaats, gelukkig is die broer wel genezen.
      Ja, het waren geen gemakkelijke jaren, die oorlogsjaren. En we zijn vandaag de dag met onze wereld weer in een naar, angstig proces terecht gekomen.
      We hopen allemaal op een goed afloop. Hartelijk dank, Groet Maaike

  4. Tineke

    Dag Maaike, het doet me verdriet om te weten dat de situatie in deze wereld je weer zo doet denken aan de 2e wereldoorlog. Heel veel sterkte en wie weet waar dit allemaal toe leid. Ooit zal er vrede zijn. Laten we hoopvol blijven en vertrouwen. Groet, Tineke.

    1. Mee op de wind

      Lieve Tineke, het doet mij goed dat je meevoelt en begrijpt dat deze oorlog bij mij “oude pijn” naar boven haalt.
      Ik weet ook dat ik niet alleen pijn voel bij dit oorlogsgeweld, maar dat het bij heel veel mensen angst en onrust teweeg brengt.
      En wie leeft niet mee als je de beelden ziet hoe daar wordt huisgehouden, en wie leeft niet mee met het vreselijke lot van het Oekraïense volk?
      Ik hoop evenals jij Tineke, dat er ooit vrede zal komen.
      Met groetjes van Maaike en dank voor je reactie.

  5. Gerlien

    Lieve Maaike,
    Mijn reactie is kort, maar ik ben je niet vergeten! We waren eerst druk met het verhuizen van vrienden en toen werd m’n maatje gegrepen door de griep. Hij heeft het 3 weken behoorlijk te pakken gehad, compleet met prednisolon-kuren, maar nu gaat het iedere dag een beetje beter.
    Toch wil ik je graag even Fijne Paasdagen en blijf gezond!!
    Volgende keer weer meer, groetjes Gerlien

  6. Mee op de wind

    Lieve Gerlien,
    Wat naar dat je maatje zo ziek is geweest Gerlien. En wat heb je dan ineens veel zorgen aan je hoofd en dan weegt dat natuurlijk het zwaarst!
    Gelukkig is hij nu weer aan de beterende hand. Als je prednison nodig hebt ben je echt ziek.
    Ja en morgen is het Pasen. Ik wens ook jullie fijne Paasdagen samen.
    Groetjes van mij en dank dat voor je reactie.
    Maaike

Laat een reactie achter